Zniesienie współwasności gospodarstwa rolnego w razie braku zgody (art. 214 k.c.)

Kryteria podmiotowe odnoszące się do osoby współwłaściciela, któremu miałoby być przyznane gospodarstwo rolne w całości, tj. kwestia prowadzenia gospodarstwa rolnego lub stałej pracy w nim, czy też oceny, który ze współwłaścicieli daje najlepszą gwarancję jego należytego prowadzenia, pojawiają się w art. 214 k.c. (§ 1 i § 2). Jednakże ten przepis znajduje swoje zastosowanie dopiero w razie braku zgody wszystkich współwłaścicieli na osobę współwłaściciela, któremu przyznane miałoby być w całości gospodarstwo rolne. Przyznanie gospodarstwa rolnego jednemu ze współwłaścicieli, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele, wchodzi z kolei w rachubę, jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłoby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej.

Postanowienie SN  z dnia 12 lutego 2016 r., II CSK 107/15

Standard: 22961 (pełna treść orzeczenia)

Podstawowym kryterium wyboru współwłaściciela, któremu gospodarstwo rolne ma być przyznane, jest prowadzenie gospodarstwa lub stała w nim praca. W odniesieniu do tego kryterium skarżący twierdzili, że interes społeczno - gospodarczy przemawia za ich kandydaturą. W uzasadnieniu podnieśli: wiek, wykształcenie rolnicze i korzystną ofertę spłaty. Okoliczności te nie były wprost przedmiotem oceny sądu drugiej instancji. Przede wszystkim jednak nie prowadzą do zmiany poglądu o zasadności przyznania nieruchomości wnioskodawcy.

 Prawidłowo i w zgodzie z art. 214 § 1 k.c. Sąd drugiej instancji uznał, że za przyznaniem mu nieruchomości w B. przemawia to, że jest on osobą, która gospodarstwo to prowadzi i na nim pracuje.

Ewentualne kwalifikacje podmiotowe po stronie innych współwłaścicieli nie mogą prowadzić do wniosku, że interes społeczno- gospodarczy przemawiać będzie za przyznaniem gospodarstwa innym, niż wnioskodawca osobom.

Skarżący nie wykazali, że dają oni lepszą gwarancję należytego prowadzenia gospodarstwa niż wnioskodawca, a tylko przy takim zarzucie przepis art. 214 § 1 k.c. mógłby zostać naruszony. Pośrednio kwalifikacje uczestników były zresztą poddane ocenie sądów meriti ponieważ ich rodzice wskazywali, że to im powinna być przyznana nieruchomość, podnosząc, że mają dzieci kształcące się w tym kierunku i pracujące w rolnictwie.

Postanowienie SN z dnia 5 marca 2008 r., V CSK 447/07

Standard: 33658 (pełna treść orzeczenia)