Przedmiotowa zdolność do zasiedzenia

Tzw. przedmiotowa zdolność do zasiedzenia jest kategorią normatywną, w związku z czym co do zasady przez zasiedzenie można nabyć podmiotowe prawa rzeczowe wskazane w ustawie, tj. własność (art. 172 k.c.), służebności gruntowe (art. 292 k.c.) oraz służebności przesyłu (art. 3054 w związku z art. 292 k.c.).

Dopuszczono również nabycie użytkowania wieczystego przez zasiedzenie biegnące przeciwko osobie, której dotychczas prawo to przysługiwało, na podstawie zastosowanych przez analogię art. 172-177 k.c., dotyczących nabycia własności (por. uchwała (7) SN z dnia 11 grudnia 1975 r. - zasada prawna - III CZP 63/75 oraz uchwała SN z dnia 23 lipca 2008 r., III CZP 68/08).

 Uchwała SN (7) z dnia 17 kwietnia 2018 r., III CZP 100/17

Standard: 33308 (pełna treść orzeczenia)

Przedmiotem posiadania prowadzącego do nabycia przez zasiedzenie prawa własności są rzeczy materialne w rozumieniu art. 45 k.c., mogące być przedmiotem obrotu cywilnoprawnego i indywidualnego posiadania (nieruchomości i ruchomości). Wyłączone spod zasiedzenia z mocy ustawy wprost lub pośrednio są rzeczy, które nie mogą być przedmiotem obrotu, samoistnym przedmiotem własności (części składowe), należą do kategorii niektórych praw związanych (budynki związane z użytkowaniem), których posiadanie wymaga uzyskania pozwolenia organu administracji publicznej.

Ustawodawca może przyjąć, że nieruchomości państwowe, czy szerzej - publiczne, nie podlegają zasiedzeniu. W stanie prawnym obowiązującym do dnia 1 października 1990 r., to jest do wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. - o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. 1990 r., Nr 55, poz. 321) spod zasiedzenia były wyłączone nieruchomości państwowe. Uchylenie tego ograniczenia oznacza, że status podmiotu, któremu przysługuje prawo mające być przedmiotem zasiedzenia przestał być negatywną przesłanką dla możliwości nabycia na tej drodze konkretnego prawa.

Przedmiotem posiadania prowadzącego do nabycia przez zasiedzenie służebności gruntowej jest grunt (nieruchomość gruntowa). Posiadanie to musi jednak wykazywać się szczególnymi cechami, o których mowa w art. 292 k.c., a zatem musi polegać na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia na gruncie, wzniesionego przez posiadacza.

Wynika z tego, że przez zasiedzenie można nabyć takie prawo, w zakresie którego posiadający wykonuje pewien zakres władztwa nad nieruchomością.

Uchwała SN z dnia 9 grudnia 2016 r., III CZP 57/16

Standard: 47593 (pełna treść orzeczenia)