Państwowa osoba prawna

Do wejścia w życie ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 3, poz. 11) obowiązywała zasada jednolitej własności państwowej, zgodnie z którą państwo było jedynym właścicielem składników mienia państwowego, którymi zarządzało za pośrednictwem państwowych osób prawnych oraz państwowych jednostek organizacyjnych, pozbawionych zdolności prawnej. W następstwie jej zniesienia państwowe osoby prawne uzyskały zdolność prawną w zakresie nabywania składników majątkowych na własność (por. uchwała (7) SN z dnia 18 czerwca 1991 r., mająca moc zasady prawnej, III CZP 38/91).

W obecnym stanie prawnym własność i inne prawa majątkowe przysługujące Skarbowi Państwa albo innym państwowym osobom prawnym, stanowią wprawdzie mienie państwowe, ale odwołanie się w art. 441 k.c. do alternatywy rozłącznej nakazuje przyjąć, że pojęcie to należy rozumieć jako samodzielną kategorię prawną, dotyczącą stosunków ekonomicznych a nie własnościowych.

Państwowa osoba prawna nabywa własność w imieniu własnymi na własną rzecz i dysponuje pełną triadą uprawnień właścicielskich.

Pomiędzy Skarbem Państwa a państwowymi osobami prawnymi istnieją nadal strukturalne i majątkowe powiązania, przy czym uprawnienia majątkowe Skarbu Państwa względem nich określają odrębne przepisy, w szczególności regulujące ich ustrój (art. 44[1] § 2 k.c.). Przewidują one, jako zasadę, że składniki funduszu założycielskiego pochodzą z wydzielonego majątku państwowego, a w wypadku likwidacji osoby prawnej, jej majątek przypada państwu. 

Uchwała SN z dnia 14 czerwca 2019 r., III CZP 6/19

Standard: 64034 (pełna treść orzeczenia)

Fundusz Wczasów Pracowniczych nie może być traktowany jako państwowa osoba prawna. Sąd Najwyższy w składzie :

Wyrok SN z dnia 30 września 2009 r., V CSK 237/09

Standard: 72060 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy