NBP - emisja pieniądza

Wyłączność prawa emisji pieniądza, o której mowa w powołanym art. 227 ust.1, oznacza, że w tym zakresie NBP działa w charakterze władzy monetarnej sterującej działalnością całego systemu bankowego, posługując się instrumentami finansowymi. W tym zakresie partycypuje on w emisji tzw. pieniądza centralnego, przede wszystkim w postaci depozytów a vista banków komercyjnych i budżetu państwa gromadzonych na ich rachunkach w banku centralnym oraz kredytów udzielanych państwu w celu sfinansowania deficytu budżetowego. Ponadto bankowi centralnemu powierza się znaczące funkcje makroekonomiczne, m.in. sprzedaż walut obcych oraz krajowych i stanowienie kursów walut obcych. Emitowanie tego pieniądza uznaje się w doktrynie prawa finansowego za funkcję uprzywilejowaną i kluczową w skali całego systemu bankowego. (J. Wolniak [w:] Finanse publiczne, Warszawa 1999, PWN, s. 181-182). Dla kształtowania polityki emisyjnej podstawowe znaczenie ma określenie wielkości zapotrzebowania gospodarki na pieniądz gotówkowy. W tym celu NBP prowadzi badania czynników wspomnianego kształtowania się wielkości zapotrzebowania i na tej podstawie planuje emisję pieniądza gotówkowego. Logiczną konsekwencją kompetencji NBP w zakresie działalności emisyjnej są jego kompetencje w dziedzinie organizacji systemu bezgotówkowego rozliczeń pieniężnych (C. Kosikowski, Publiczne prawo bankowe, Warszawa 1999, PWN, s. 292).

Wyrok TK z dnia 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK 2000/5/141, Dz.U.2000/53/648

Standard: 3487 (pełna treść orzeczenia)