Pominięcie przepisów o postępowaniu uproszczonym w postępowaniu apelacyjnym (art. 505[1] § 3 k.p.c.)

Zgodnie z art. 505[1] § 3 k.p.c., sąd może rozpoznać sprawę z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym, jeżeli może to przyczynić się do sprawniejszego rozwiązania sprawy; w poprzednim stanie prawnym, według art. 5057 k.p.c., sprawa mogła być rozpoznana z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym, jeżeli sąd uznał, że jest ona zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych.

Zawarte w art. 505[1] § 3 k.p.c. sformułowanie „…jeżeli może to przyczynić się do sprawniejszego rozpoznania sprawy” jest dość enigmatyczne, skoro z założenia właśnie zastosowanie reguł postępowania uproszczonego ma przyczynić się do szybszego rozpoznania sprawy. Zwrot ten może być więc różnie interpretowany, jednak nie można wykluczyć pominięcia przepisów o postępowaniu uproszczonym w postępowaniu apelacyjnym, jeżeli np. ze względu za zawiły stan prawny danej sprawy, rozpoznanie apelacji według ogólnych zasad w składzie trzech sędziów (art. 367 § 3 k.p.c.) doprowadzi do szybszego jej rozstrzygnięcia.

Pominięcie przez sąd drugiej instancji przepisów regulujących postępowanie uproszczone i zastosowanie ogólnych reguł zwykłego postępowania apelacyjnego wyznaczonych przepisami art. 378 § 1 k.p.c. i 382 k.p.c. może przyczynić się do sprawniejszego rozwiązania sprawy, w tych wypadkach, gdy według przepisów o postępowaniu uproszczonym zachodziłaby konieczność wydania wyroku kasatoryjnego (art. 505[12] § 1 k.p.c.), natomiast zastosowanie ogólnych reguł postępowania apelacyjnego doprowadzi, po przeprowadzeniu stosownego postępowania dowodowego, do wydania wyroku reformatoryjnego.

Wyrok SN z dnia 26 lutego 2021 r., III CZP 19/20

Standard: 52188 (pełna treść orzeczenia)

Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę uważa za nietrafny pogląd o możliwości odstąpienia od stosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym (w sprawie rozpoznawanej w tym postępowaniu odrębnym) w sposób dorozumiany (de facto).

Rozpoznawanie sprawy w postępowaniu uproszczonym powoduje dla wszystkich stron postępowania oraz sądów obu instancji (a ewentualnie także Sądu Najwyższego -por. art. 392[1] § 2 pkt 3 k.p.c.) określone obowiązki i uprawnienia.

Nie jest możliwe, aby ocena, czy sprawa jest rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym była wątpliwa, a tak byłoby, gdyby uznać za dopuszczalne odstępowanie od stosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym w sposób faktyczny, choćby w powiązaniu z wydaniem innego postanowienia. Przykładowo, sąd pierwszej instancji wydając w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego, nie odstępuje od stosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym, lecz narusza art. 505[6] § 2 k.p.c., a wydając postanowienie o wezwaniu do udziału w sprawie innego pozwanego - narusza art. 505[4] § 1 k.p.c. (inną sprawą jest, czy takie naruszenie procedury wpływa na rozstrzygnięcie).

Podsumowując tę część rozważań należy stwierdzić, że zmiana rodzaju postępowania odrębnego, z uproszczonego na „zwykłe” postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy, może nastąpić wyłącznie na mocy postanowienia sądu o odstąpieniu o stosowaniu przepisów o postępowaniu uproszczonym. Tylko wtedy będą zachowane gwarancje procesowe stron oraz pewność reguł procesowych, według których sprawa jest rozpoznawana w pierwszej instancji i będzie rozpoznana w drugiej (trzeciej) instancji.

Postanowienie SN z dnia 16 czerwca 2004 r., I PZP 1/04

Standard: 32232 (pełna treść orzeczenia)