Rozpoznanie apelacji w trybie uproszczonym sprawy rozpoznanej w trybie zwykłym, wniesionej po 4 lipca 2019 r.

Wniesioną po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469 ze zm.) apelację od wyroku wydanego przed wejściem w życie tej ustawy w sprawie, która według dotychczasowych przepisów nie podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, sąd odwoławczy rozpoznaje według przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu uproszczonym, w brzmieniu nadanym tą ustawą, jeśli w świetle nowych przepisów do tego rodzaju sprawy mają zastosowanie przepisy o postępowaniu uproszczonym.

W celu respektowania uprawnień procesowych stron oraz dla zapewnienia im jasności co do ich sytuacji procesowej, w przypadku, gdy sprawa, w której wyrok sądu pierwszej instancji został wydany przed wejściem w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r., nie podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, zaś po wejściu w życie tej ustawy należy do tego rodzaju kategorii, konieczne jest wydanie przez przewodniczącego wydziału w sądzie drugiej instancji zarządzenia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu uproszczonym (art. 201 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.).

W przypadku, gdy przewodniczący wydziału w sądzie drugiej instancji nie wydał zarządzenia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu apelacyjnym w trybie uproszczonym, sąd drugiej instancji wydaje postanowienie o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu apelacyjnym w trybie uproszczonym (art. 201 § 2 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.).

W obu przypadkach, o treści zarządzenia przewodniczącego, względnie postanowienia sądu należy poinformować strony, a ponadto stronę, która nie jest zastępowana przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa należy pouczyć o treści art. 505[9] § 1[1] i § 2 k.p.c., chyba że sąd pierwszej instancji przy wydaniu zaskarżonego wyroku, udzielił stronie informacji, że w razie wniesienia apelacji po dniu 6 listopada 2019 r. może zostać ona rozpoznana w postępowaniu uproszczonym, z czym wiążą się reguły wynikające z tych przepisów.

Obowiązek przewodniczącego wydziału sądu drugiej instancji i sądu drugiej instancji udzielenia stronie niezastępowanej przez adwokata tego rodzaju pouczenia należy wyprowadzić z art. 327 § 1 k.p.c. (w brzmieniu obowiązującym od dnia 7 listopada 2019 r., który nakłada na sąd pierwszej instancji obowiązek pouczenia nie tylko o sposobie i terminie wniesienia środka odwoławczego, ale także odnośnie do jego warunków w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.

Po doręczeniu zarządzenia przewodniczącego albo postanowienia sądu drugiej instancji o skierowaniu sprawy (apelacji) do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym skarżącemu powinien być udzielony termin, jak do wniesienia apelacji, na ewentualne przedstawienie zarzutów, według zasad obowiązujących w uproszczonym postępowaniu apelacyjnym.

Termin na ewentualne przedstawienie zarzutów należy wyprowadzić z art. 505[9] § 2 k.p.c. Skarżący składając apelację, w razie gdy wynikająca z przepisów ustawy zmiana trybu rozpoznania sprawy następuje w postępowaniu apelacyjnym, nie ma pewności, czy zostanie ona zakwalifikowana do rozpoznania w uproszczonym postępowaniu apelacyjnym. W art. 45 ust. 1 Konstytucji RP zostało zagwarantowane prawo strony do sprawiedliwego rozpoznania sprawy, z czym wiąże się też prawo do przejrzystość reguł procesowych.

Wyrok SN z dnia 26 lutego 2021 r., III CZP 19/20

Standard: 52187 (pełna treść orzeczenia)