Zmiana wartości składników majątkowych dzielonego majątku w postępowaniu apelacyjnym

Sąd drugiej instancji obowiązany jest uwzględnić powstałą w toku postępowania zmianę wartości składników majątkowych wchodzących w skład majątku wspólnego, znaną mu urzędowo lub wynikającą z faktów powszechnie znanych albo powołaną w środku zaskarżenia (por. m.in. uchwałę SN z dnia 6 grudnia 1982 r. III CZP 51/82 oraz uchwałę SN (7) -zasada prawną z dnia 22 września 1983 r. III CZP 23/83).

Postanowienie SN z dnia 19 lipca 2012 r., II CSK 660/11

Standard: 68903 (pełna treść orzeczenia)

W sprawie o podział majątku wspólnego sąd obowiązany jest dążyć do ustanowienia rzeczywistej wartości dzielonego majątku na dzień orzekania. Jak to wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 22 września 1983 r. (zasada prawna), III CZP 23/83„w sytuacji, gdy zmiany wartości składników majątkowych wynikają ze zmiany okoliczności faktycznych sąd rewizyjny (drugiej instancji) uwzględnia te zmiany wtedy, kiedy zmiany wartości są faktami powszechnie znanymi lub wiadomymi sądowi rewizyjnemu (drugiej instancji) urzędowo, albo gdy skarżący powoła się na zmienioną wartość przedmiotu podziału jako całości lub części tego przedmiotu, która ma w stosunku do całości wartość przeważającą, jeżeli nie mógł on powołać się na te fakty w I instancji”

Postanowienie SN z dnia 23 listopada 2000 r., I CKN 950/98

Standard: 62406 (pełna treść orzeczenia)

Sąd rewizyjny uwzględnia zmianę wartości składników majątkowych wchodzących w skład dzielonego majątku wspólnego małżonków, w stosunku do wartości tych składników wynikającej z akt sprawy sądu I instancji, jeżeli te zmiany wartości są następstwem zmienionego (nowego) stanu prawnego, na podstawie którego ma być wydane rozstrzygnięcie. W sytuacji, gdy zmiany wartości składników majątkowych wynikają z okoliczności faktycznych, sąd rewizyjny uwzględnia te zmiany wtedy, kiedy zmiany wartości są faktami powszechnie znanymi lub wiadomymi sądowi rewizyjnemu urzędowo (art. 385 § 1 k.p.c.) albo gdy skarżący powołał się na zmienioną wartość przedmiotu podziału jako całości lub części tego przedmiotu, która ma w stosunku do całości wartość przeważającą, jeżeli nie mógł on powołać się na te fakty w pierwszej instancji (art. 368 pkt 6 k.p.c.) lub nawet w rewizji (art. 371 § 1 zd. ost. k.p.c.).

Zmiana wartości niektórych składników majątkowych, wchodzących w skład dzielonego majątku wspólnego, może stanowić dla sądu rewizyjnego fakt powszechnie znany (art. 228 § 1 k.p.c.), a nawet - wiadomy mu urzędowo (art. 228 § 2 k.p.c.). Fakty te, z mocy art. 385 § 1 k.p.c., sąd rewizyjny bierze pod rozwagę z urzędu, tj. chociażby wnioskodawca (uczestnik) nie powołał się na nie, przy czym w tym zakresie sądowi rewizyjnemu przysługują takie uprawnienia jak sądowi pierwszej instancji.

Ponadto w myśl art. 368 pkt 6 oraz art. 371 § 1 zd. ost. k.p.c. wnioskodawca (uczestnik) wnoszący rewizję może powołać się na zmianę wartości składników dzielonego majątku wspólnego, której nie mógł powołać w pierwszej instancji, a po wniesieniu rewizji - na zmianę wartości wspomnianych składników, której nie mógł powołać w rewizji. Oznacza to, że wnoszący rewizję może powołać się na zmianę wartości powstałą zarówno przed wydaniem postanowienia przez sąd pierwszej instancji, jak i po wydaniu tego postanowienia.

Na tle art. 385 § 1, art. 368 pkt 6 i art. 371 § 1 zd. ost. k.p.c. nie ma podstaw do wprowadzenia ograniczenia polegającego na tym, że zmianą wartości składników majątkowych jest tylko znaczna zmiana ich wartości. Zmianę wartości tych składników stanowi jakakolwiek zmiana ich wartości.

Wnoszący rewizję nie musi powołać się na zmienioną wartość każdego składnika majątkowego w skład dzielonego majątku wspólnego. Wystarcza, że powołuje zmienioną wartość przedmiotu podziału, jako całości, a jeżeli powołuje zmienioną wartość poszczególnych składników majątkowych, to przy uwzględnieniu, że podział majątku ma charakter kompleksowy; wystarcza, że wskazana przez niego część przedmiotu podziału ma w stosunku do całości wartość przeważającą.

Uchwała SN z dnia 22 września 1983 r., III CZP 23/83

Standard: 32040 (pełna treść orzeczenia)