Dziedziczenie spadku z ustawy (art. 931 k.c.)

Skoro małżeństwo małżeństwa poligamicznego mogło być zawarte według prawa stanowego Stanów Zjednoczonych, jako że nie godziło w porządek publiczny państwa loci celebrationis matrimonii, to według zasad prawa prywatnego międzynarodowego takie małżeństwo będzie wywierało skutki prawne również w państwach, których prawo małżeńskie opiera się na zasadzie monogamii, a więc również w prawie polskim. Choć bowiem amerykańskie małżeństwo nie odnosi skutków na terytorium RP w przypadkach, w których miałoby stanowić kwestię główną, to ponieważ stanowi ono jedynie kwestię wstępną, można przystąpić do badania wpływu jego zawarcia m.in. na dziedziczenie (zob. M. Sośniak, Klauzula porządku publicznego w prawie międzynarodowym prywatnym, Warszawa 1961, s. 105; E. Kammarad, Zastosowanie klauzuli porządku publicznego w sprawach dotyczących zawarcia małżeństwa – wybrane zagadnienia, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2012, vol. 10, s. 116).

Według panującego w doktrynie poglądu, skutki takiego małżeństwa winny być więc uwzględnione, co może powodować – w razie dziedziczenia ustawowego – konieczność oceny sprawy przez pryzmat przymiotu spadkobiercy ustawowego także po stronie takiego małżonka.

Postanowienie SN z dnia 14 września 2023 r., II CSKP 390/23

Standard: 80231 (pełna treść orzeczenia)

Treść przepisów dotyczących dziedziczenia ustawowego nie pozwala na modyfikowanie wysokości udziałów spadkowych przez spadkobierców. Jedynie sam spadkodawca może wprowadzić w tym zakresie odpowiednie zmiany, gdy pozostawia po sobie ważny testament. W razie jego braku lub nieobjęcia jego treścią całej masy spadkowej, należy przyjąć w sposób dorozumiany, że wolą zmarłego było, aby spadek (lub jego część, która nie została objęta treścią testamentu) przypadła spadkobiercom ustawowym – zgodnie z ustawowymi zasadami dziedziczenia.

Jak słusznie przyjął Sąd Najwyższy w uchwale z 26 lutego 1969 r. (III CZP 132/68) – w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku sąd związany jest żądaniem wniosku jedynie co do osoby spadkodawcy. Nie są natomiast istotne z punktu widzenia kognicji i rozstrzygnięcia sądu inne żądania zgłoszone w toku postępowania. Z tego względu nie można zgodzić się z tym, że sąd był związany wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku w zakresie wysokości udziałów spadkowych.

Postanowienie SN z dnia 12 października 2022 r., I NSNc 716/21

Standard: 71693 (pełna treść orzeczenia)