Potrącenia przez pracodawcę świadczeń alimentacyjnych (art 88 k.p.)

Komornik jest uprawniony do zaliczenia na poczet egzekwowanych należności pieniężnych sum ściągniętych od dłużnika przez jego zakład pracy w trybie art. 88 k.p.

Przepis art. 88 k.p. zmierza do uproszczenia realizacji tytułów wykonawczych, na mocy których są dochodzone świadczenia alimentacyjne. Podstawą działania zakładu pracy jest wniosek wierzyciela i tytuł wykonawczy (art. 88 § 2 k.p.). Na mocy art. 90 k.p. do omówionego trybu potrąceń stosuje się odpowiednie przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Stosownie do art. 90 k.p. złożenie wniosku wraz z tytułem wykonawczym wywiera takie same skutki prawne jak zaświadczenie zakładu pracy złożone przez komornika o zajęcie określonej części wynagrodzenia pracownika. Z chwilą złożenia wymienionego wniosku powstają po stronie zakładu pracy szczególne obowiązki, które w postępowaniu egzekucyjnym obciążają komornika, a których niewykonanie lub nienależyte wykonanie może spowodować odpowiedzialność cywilną zakładu pracy za szkodę poniesioną przez wierzyciela.

Rozstrzygnięcie zarzutów dobrowolnego zaspokojenia długu z pominięciem zakładu pracy, bądź też z powodu nieuczynienia wzmianki na tytule wykonawczym o wysokości dokonanych potrąceń nie należy do zakładu pracy, który obowiązany jest zrealizować tytuł wykonawczy zgodnie z jego treścią i wnioskiem wierzyciela. Dłużnikowi w tego rodzaju przypadkach przysługuje powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części (art. 840 § 1 k.p.c.).

Wybór bezegzekucyjnego potrącenia wierzytelności alimentacyjnej jest uprawnieniem wierzyciela, który może w każdym czasie zgłosić żądanie skierowania jego wniosku do komornika w celu dokonywania potrąceń w trybie postępowania egzekucyjnego. W razie więc zrezygnowania przez wierzyciela z uprawnienia do dalszego otrzymywania alimentów od zakładu pracy w trybie art. 88 k.p., zakład pracy na żądanie wierzyciela powinien skierować jego wniosek wraz z tytułem wykonawczym do komornika w celu wszczęcia i prowadzenia egzekucji alimentów należnych od dłużnika. W tym przypadku zakład pracy powinien tytuł wykonawczy wraz z wnioskiem wierzyciela przesłać właściwemu komornikowi, czyniąc adnotację na tytule wykonawczym co do sumy dokonanych potrąceń przekazanych wierzycielowi (art. 816 k.p.c.). Komornik, otrzymawszy tytuł wykonawczy ze wzmianką co do wysokości przekazanych przez zakład pracy wierzycielowi kwot, powinien uwzględnić tę okoliczność i odmówić ponownego egzekwowania spłaconych alimentów. Na takie postanowienia komornika zarówno wierzyciel, jak i dłużnik mogą wnieść skargę do sądu, który rozstrzygnie czy działalność komornika była zgodna z prawem. Nie zachodzi natomiast w omawianej sytuacji konieczność odsyłania zainteresowanych na drogę powództwa cywilnego z art. 840 § 1 k.p.c.

Uchwała SN z dnia 21 listopada 1980 r., III CZP 53/80

Standard: 31747 (pełna treść orzeczenia)