Kompensowanie szkód majątkowych wywołanych czynem z art. 300 § 2 k.k.

Przestępstwo stypizowane w art. 300 § 2 jest przestępstwem materialnym, do którego istoty należy spowodowanie skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia roszczeń wierzyciela, potwierdzonych orzeczeniem sądu lub innego organu państwowego. To, że penalizacja zachowań określonych w wymienionym przepisie ma służyć zabezpieczeniu egzekucji orzeczeń, a tym samym skutecznemu kompensowaniu szkód rodzących odpowiedzialność majątkową, których powstanie zostało tymi orzeczeniami ustalone, nie wyklucza co do zasady możliwości dochodzenia naprawienia tej szkody, którą sprawca przestępstwa z art. 300 § 2 k.k. wyrządził swoim zachowaniem powodującym udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenie roszczeń wierzyciela.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy, stwierdzić trzeba, że rodzaj przypisanych oskarżonym przestępstw nie stanowił przeszkody w orzeczeniu przez Sąd pierwszej instancji wobec nich obowiązku naprawienia szkody. Przeszkodę taką mogła natomiast stanowić przewidziana w art. 415 § 5 zd. 2 k.p.k. w brzmieniu sprzed dnia 1 lipca 2015 r. (art. 415 § 1 k.p.k. w obecnym brzmieniu) klauzula antykumulacyjna, zabraniająca orzekania obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono.

Jeżeli skutkiem przypisanego M. S. zachowania była szkoda, wyrażająca się w uszczupleniu zaspokojenia przez pokrzywdzoną roszczenia majątkowego, o którym orzeczono w wymienionym wyżej wyroku Sądu Apelacyjnego w […], to uchylenie przez Sąd Okręgowy nałożonego na oskarżoną M. S. obowiązku naprawienia tej szkody, z powołaniem się na klauzulę antykumulacyjną wymagało wykazania tożsamości roszczenia wynikającego z popełnienia przypisanego oskarżonej przestępstwa z roszczeniem, o którym rozstrzygnięto już prawomocnie w postępowaniu cywilnym. Tożsamość tych roszczeń musi mieć jednocześnie charakter podmiotowy i przedmiotowy (por. wyrok SN z dnia 25 września 2014 r., III KK 255/14

Wyrok SN z dnia 28 marca 2019 r., V KK 119/18

Standard: 30825 (pełna treść orzeczenia)