Określenie trybu działania komisji śledczej

Zgodnie z art. 111 ust. 2 konstytucji ustawa określa tryb działania komisji śledczej. Znaczenie art. 111 ust. 2 polega przede wszystkim na tym, że przepis ten stanowi podstawę konstytucyjną do wyposażenia wymienionego organu Sejmu w uprawnienia wobec jednostek i innych podmiotów prywatnych, umożliwiające uzyskiwanie informacji potrzebnych do wyjaśnienia określonej sprawy. Art. 111 ust. 2 przewiduje określenie w drodze ustawy "trybu działania komisji śledczej". Trybunał Konstytucyjny uważa, że takie ujęcie odesłania do ustawy - rozpatrywane na tle zasady, że sprawy organizacji i działania Sejmu i jego organów normowane są w regulaminie sejmowym - odnosi się tylko do tych elementów trybu działania, które są odrębnie ujmowane wobec trybu działania pozostałych komisji sejmowych. Trybunał Konstytucyjny uważa, że komisja śledcza jest szczególną odmianą komisji sejmowych, a tym samym do jej trybu działania znajdować mogą zastosowanie te wszystkie przepisy i reguły ogólne, które odnoszą się do wszystkich komisji sejmowych. Z natury rzeczy te przepisy i reguły zawarte są (i muszą być) w regulaminie Sejmu. Nie ma potrzeby powtarzania ich w przepisach ustawy o komisji śledczej, bo obligatoryjną materią tej ustawy jest tylko unormowanie tych elementów trybu działania, które w sposób specyficzny odnoszą się do komisji śledczej, a w szczególności (choć nie wyłącznie) takich, które - ze względu na swe powiązanie z sytuacją prawną adresata spoza systemu organów państwowych - nie mogłyby zostać unormowane w regulaminie Sejmu. W tych wszystkich natomiast materiach, gdzie nie tworzy się jakichkolwiek odrębności w porównaniu do trybu działania innych komisji sejmowych, nie ma konstytucyjnego nakazu zawierania takich unormowań w ustawie.

W świetle konstytucyjnej zasady autonomii parlamentu należy przyjąć, że termin "tryb działania" w art. 111 ust. 2 konstytucji oznacza kompetencje komisji śledczej, w szczególności ich treść i sposób realizacji, a także zasady przeprowadzania poszczególnych czynności "śledczych", mających na celu zebranie potrzebnych informacji. Zakres wyłączności ustawy określony w art. 111 ust. 2 nie obejmuje natomiast szczegółowych zasad postępowania dotyczących zwoływania posiedzeń, prowadzenia obrad, porządku głosowań w komisji oraz szczegółowych praw i obowiązków członków komisji wiązanych z udziałem w jej pracach. Sprawy te należą bowiem do zakresu materii zastrzeżonych dla regulaminu Sejmu zgodnie z art. 112 konstytucji. Do materii "regulaminowych" należy również szczegółowe uregulowanie relacji między komisją śledczą a parlamentem.

Wyrok TK z dnia 14 kwietnia 1999 r., K 8/99, OTK 1999/3/41, M.P.1999/14/193

Standard: 3337 (pełna treść orzeczenia)