Prawo własności budynku posadowionego na dwóch nieruchomościach - wyjściowej i sąsiedniej

Na tle art. 151 k.c. brak jednolitości zapatrywań co do tego, komu przysługuje prawo własności budynku posadowionego na dwóch nieruchomościach - wyjściowej i sąsiedniej. Prezentowany jest pogląd, że w razie przekroczenia granicy sąsiedniego gruntu przy wznoszeniu budynku na nieruchomości wyjściowej, art. 151 k.c. wprowadza wyjątek od zasady supreficies solo cedit, wobec czego właścicielem budynku jest inwestor, a właściciel nieruchomości sąsiedniej może żądać - w zależności od spełnienia dalszych przesłanek określonych w art. 151 zdanie pierwsze k.c. – przywrócenia stanu poprzedniego lub roszczeń przewidzianych w art. 151 zdanie drugie k.c.

Jest też wyrażane zapatrywanie, że wyjątek od zasady superficies solo cedit zachodzi dopiero w razie ustanowienia służebności, o której mowa w art. 151 zdanie drugie k.c., dlatego do chwili ustanowienia odpowiedniej służebności gruntowej właściwe części budynku są częściami składowymi tych nieruchomości, z którymi są trwale związane.

Skład orzekający przychyla się do pierwszego poglądu, dominującego w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. wyrok SN z dnia 5 stycznia 1971 r., I CR 5/71, uchwały SN z dnia 21 kwietnia 2005 r., III CZP 9/05 i z dnia 13 października 2006 r., III CZP 72/06 oraz postanowienie SN z dnia 9 lutego 2007 r., III CZP 159/06).

Uchwała SN z dnia 26 kwietnia 2007 r., III CZP 27/07

Standard: 30727 (pełna treść orzeczenia)

Z jednej strony prezentowany jest pogląd, że część budynku posadowiona na nieruchomości sąsiedniej stanowi część składową tej nieruchomości, zaś staje się częścią składową nieruchomości wyjściowej dopiero po ustanowieniu służebności gruntowej, o której mowa w art. 151 zd. 2 k.c.

Odmienny pogląd wychodzi z założenia, że art. 151 k.c. kreuje wyjątek od zasady superficies, co prowadzi do wniosku, iż w razie przekroczenia granicy nieruchomości w czasie zabudowy, budynek należy do gruntu (art. 48 k.c.) na którym znajduje się jego większa część. Taki pogląd zaprezentował też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5.01.1971 r. I CR 5/71 niep. oraz w uzasadnieniu uchwały z dnia 21.04.2005 r. III CZP 9/05.

Skład orzekający w niniejszej sprawie przychyla się do drugiego poglądu

Postanowienie SN z dnia 9 lutego 2007 r., III CZP 159/06

Standard: 30730 (pełna treść orzeczenia)