Sprzedaż zajętych ruchomości nieużywanych (art. 865 k.p.c.)
Sprzedaż (art. 864 - 879 k.p.c.)
Sprzedaży w formie art. 865 k.c. podlegają zajęte ruchomości nieużywane, stanowiące przedmiot obrotu handlowego, a tak można ocenić sprzedaż zwierząt hodowlanych. Zastosowanie tej formy sprzedaży przez komornika wymaga wniosku strony, a więc bądź wierzyciela, bądź dłużnika (art. 865 § 1 k.p.c.).
Zawarty w art. 865 § 1 k.p.c. zwrot „może” oznacza, że wniosek strony otwiera komornikowi drogę do zastosowania tej formy sprzedaży, ale nie obliguje go do tego, ponieważ wskazany tryb ma charakter fakultatywny, uzależniony od decyzji komornika.
Realizując taką sprzedaż, komornik ma obowiązek ustalić z przedsiębiorcą prowadzącym obrót takimi ruchomościami warunki sprzedaży, czas sprzedaży, miejsce oraz sposób przekazania ruchomości. Komornik powinien na żądanie przedsiębiorcy umożliwić mu dokonanie oględzin ruchomości w miejscu, gdzie się znajdują.
Sprzedaż przedsiębiorstwu prowadzącemu obrót takimi ruchomościami, następuje ona po cenach hurtowych, a gdy takie nie zostaną udokumentowane - po cenach o 25 % mniejszych od wartości szacunkowej ustalonej przez komornika w protokole zajęcia lub przez biegłego, gdy to on dokonywał szacunku.
Wyrok SA w Gdańsku z dnia z dnia 1 grudnia 2011 r., I ACa 1181/11
Standard: 39077
Przy sprzedaży nielicytacyjnej z art. 865 k.p.c. komornik nie może udzielać kredytu ani wydawać rzeczy bez zapłaty ceny nabycia, może jednak ustalić w umowie z jednostką gospodarki uspołecznionej sposób rozliczenia bezgotówkowego, z tym zastrzeżeniem, że przejście własności i wydanie rzeczy nastąpi dopiero po dokonaniu zapłaty.
Art. 865 k.p.c. nie określa sposobu sprzedaży. W tych warunkach ogólne odesłanie do instytucji sprzedaży mogłoby przemawiać za dopuszczalnością wszelkich sposobów zapłaty ceny nabycia, a więc i inkasa bankowego.
Istota inkasa akceptowego polega na tym, że jeśli dłużnik odmówi akceptacji, bank zwraca wierzycielowi żądanie zapłaty. Transponowanie tej instytucji na grunt art. 865 k.p.c. mogłoby prowadzić do sytuacji, w której komornik wydałby sprzedany towar i mógłby nie otrzymać należności. Zachodziłaby wtedy konieczność poszukiwania należności w szczególnej drodze, która nie musiałaby gwarantować otrzymania zapłaty (np. w razie niewypłacalności słabej finansowo spółdzielni).
Przy wykładni art. 865 k.p.c. z tego punktu widzenia należy mieć na uwadze, iż dokonywana w tym trybie sprzedaż ma szczególny charakter, jako że jest dokonywana w toku egzekucji, która w sposób szybki i pewny ma prowadzić do realizacji wyroku. Brak w tym zakresie szczegółowych przepisów co do formy sprzedaży zmusza do zastosowania analogii.
Cel sprzedaży z art. 865 k.p.c. przekonuje, iż instytucja ta zastępuje licytację w tych sytuacjach, w których ustawodawca nie chce, aby określone rzeczy stały się przedmiotem obrotu nieuspołecznionego. Na taki cel instytucji wskazuje okoliczność, że sprzedaż rzeczy używanych odbywa się z reguły w drodze licytacji oraz że w razie niemożności sprzedaży w trybie przewidzianym przez art. 865 k.p.c. także przedmioty nie używane muszą być sprzedane w drodze licytacji (art. 867). Bliskość obu instytucji uzasadnia wniosek, iż do kwestii nie uregulowanych w art. 865 k.p.c. należy stosować przez analogię przepisy o sprzedaży w drodze licytacji publicznej. Obowiązujący w omawianym zakresie art. 871 k.p.c. stanowi, iż nabywca na licytacji musi zapłacić cenę nabycia natychmiast, a gdy przekracza ona kwotę 5.000 zł, reszta ceny musi być zapłacona do godziny dwunastej dnia następnego. Z przepisu tego wynika niewątpliwy wniosek, że wydanie rzeczy nie może nastąpić bez uiszczenia ceny nabycia. Takie uregulowanie pozostaje w zgodzie z istotą i celem egzekucji, która przecież nie może prowadzić do dalszego procesu o zapłacenie ceny nabycia.
Postanowienie SN z dnia 8 marca 1974 r., I CZ 36/71
Standard: 30720 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 39078