Skutki rozstrzygnięcia o wysokości udziałów przypadających małżonkom

Przyznanie w postępowaniu o podział majątku wspólnego określonego prawa każdemu z małżonków po połowie jest czymś innym niż przysługujący każdemu z nich udział w majątku wspólnym. Do czasu przeprowadzenia podziału obojgu małżonkom przysługują wprawdzie równe udziały w majątku wspólnym (art. 43 § 1 k.r.o.), jednakże każdy z nich może żądać; przy istnieniu przesłanek przewidzianych w art. 43 § 2 k.r.o., odmiennego ustalenia wysokości udziałów. Orzeczenie więc w postępowaniu o podział majątku, że każdemu z małżonków przysługiwać będzie połowa danego prawa, nie jest rozstrzygnięciem bezprzedmiotowym. Przeciwnie, ustala ono definitywnie stosunek prawny między małżonkami w tym zakresie, który do czasu dokonania podziału miał tylko charakter domniemany i tymczasowy.

Rozstrzygnięcie w postępowaniu o podział majątku, że każdemu z małżonków przysługiwać będzie dane prawo po połowie lub w innym ustalonym przez sąd ułamku, wywołuje dalsze skutki, w postaci ograniczenia uprawnień małżonka do tego właśnie przyznanego mu ułamka.

W odniesieniu do wierzytelności oznacza to, że każdy z małżonków będzie mógł domagać się od dłużnika tylko połowy wierzytelności bądź tego ułamka, który mu został przez sąd przyznany. Do czasu natomiast podziału majątku wspólnego każdy z małżonków, jako współuprawniony wierzyciel, mógł w ramach zachowania praw obu współwierzycieli dochodzić od dłużnika całej wierzytelności. Także więc z tego punktu widzenia rozstrzygnięcie w postępowaniu o podział majątku wspólnego powoduje zmianę sytuacji prawnej obu małżonków w odniesieniu do przysługującego im majątku.

Uchwała SN z dnia 19 grudnia 1973 r., III CZP 65/73

Standard: 30662 (pełna treść orzeczenia)