Powaga rzeczy osądzonej w razie oddalenia powództwa

Negatywny aspekt prawomocności materialnej dotyczy przedmiotu rozstrzygnięcia, o którym należy wnioskować nie tyle na podstawie lakonicznej informacji o przedmiocie postępowania podanej w sentencji wyroku, co na podstawie żądania pozwu i zarzutów przeciwstawionych mu przez pozwanego. Sięganie do uzasadnienia wyroku w celu zidentyfikowania przedmiotu rozstrzygnięcia może mieć zatem miejsce w takich granicach, w jakich uzasadnienie wyroku stanowi uzupełnienie rozstrzygnięcia konieczne do zrekonstruowania jego przedmiotu. Ma to miejsce przede wszystkim wtedy, gdy sąd oddalił powództwo w sprawie. 

Uchwała SN z dnia 8 listopada 2019 r., III CZP 27/19

Standard: 56713 (pełna treść orzeczenia)

W postępowaniu nieprocesowym, inaczej niż w procesie, związanie prawomocnym postanowieniem co do istoty sprawy zależy od charakteru orzeczenia. W wypadku postanowień uwzględniających żądanie (pozytywnych, sankcjonujących, ustalających, kształtujących) związanie ma charakter bezwzględny, chyba że przepis szczególny dopuszcza uchylenie lub zmianę orzeczenia. Postanowienia oddalające żądanie sąd może natomiast zmienić zawsze, jeżeli zajdą zmiany okoliczności sprawy po uprawomocnieniu się tego postanowienia (art. 523 zdanie drugie k.p.c.). Oznacza to, że jeżeli nie ulegną zmianie okoliczności sprawy i nie znajdują zastosowania żadne przepisy szczególne, prawomocne postanowienie oddalające wniosek korzysta z powagi rzeczy osądzonej (art. 366 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.).

Postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2019 r., V CSK 545/17

Standard: 73725 (pełna treść orzeczenia)