Roszczenie agenta o prowizję na podstawie art. 761 § 1 k.c.

Zgodnie z treścią art. 761 § 1 k.c., agent może żądać prowizji od umów zawartych w czasie trwania umowy agencyjnej, jeżeli do ich zawarcia doszło w wyniku jego działalności lub jeżeli zostały one zawarte z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju. Przepis ten nie ma charakteru bezwzględnie obowiązującego (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 24 maja 2016 r., I ACa 1149/15), więc strony mogą w kwestii prowizji umówić się inaczej.

W piśmiennictwie wskazuje się, że umowy, z którymi wiąże się możliwość powstania roszczenia agenta o prowizję, należy podzielić na trzy grupy:

• umowy zawarte w czasie trwania umowy agencyjnej w wyniku działalności agenta;
• umowy zawarte w czasie trwania umowy agencyjnej bez udziału agenta, ale z osobami należącymi do oznaczonej grupy klientów lub z osobami z obszaru geograficznego, w odniesieniu do których miał on przyznane prawo wyłączności;
• umowy zawarte po rozwiązaniu umowy agencyjnej. 

W przedmiotowej sprawie żądanie powoda wskazuje, że zmierza on do uzyskania danych dotyczących umów zawartych przez pozwanego w czasie trwania umowy agencyjnej bez udziału agenta, ale z klientami pozyskanymi przez agenta poprzednio dla umów tego samego rodzaju (grupa druga). Tymczasem treść łączących strony umów, a także zachowanie stron podczas ich realizacji wskazuje, że strony przewidziały dla powoda wynagrodzenie prowizyjne wyłącznie za umowy zawarte w czasie trwania umowy agencyjnej w wyniku działalności agenta (grupa pierwsza). Zmodyfikowały więc umownie zasadę wynikającą z art. 761 § 1 k.c., co było dopuszczalne z uwagi na dyspozytywny charakter tego przepisu.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 28 lutego 2018 r., VII AGa 179/18

Standard: 29592 (pełna treść orzeczenia)