Wymagalność roszczenia o wydanie korzyści związanych z prowadzeniem cudzych spraw bez zlecenia

Wymagalność roszczenia, a więc początek biegu terminu przedawnienia roszczenia o wydanie zastępowanemu korzyści uzyskiwanych cyklicznie przez gestora w czasie wykonywania zarządu nieruchomością, określa zatem dzień uzyskania tych korzyści, a nie zaś dzień ustania stosunku prawnego łączącego negotiorum gestio z osobą, której sprawę prowadzi.

Nie sposób podzielić wykładni przyjętej przez Sąd odwoławczy, że dopiero moment zakończenia stosunku prawnego prowadzenia przez pozwaną Gminę cudzej sprawy bez zlecenia powinien decydować o wymagalności roszczeń każdej ze stron. Nie ma bowiem żadnych ograniczeń, aby osoba zastępowana już wcześniej zażądała wyłącznie wydania jej korzyści dotychczas uzyskanych w okresie sprawowania zarządu wykonywanego przez prowadzącego jej sprawę bez zlecenia. W piśmiennictwie wyraźnie przesądzono, że podmiot zastępowany może w dowolnej chwili żądać wydania mu korzyści uzyskanych dotychczas przez prowadzącego jego sprawę bez zlecenia i po ich odebraniu zezwolić gestorowi na dalsze sprawowanie m.in. zarządu nieruchomością. Uprawnienie to nie sprzeciwia się innemu uprawnieniu zastępowanego, a mianowicie nakazania gestorowi zakończenia jego działań, złożenia sprawozdania i wydania uzyskanych korzyści (art. 753 § 2 KC).

W judykaturze już wcześniej zaaprobowano taką właśnie wykładnię art. 120 § 1 KC, a mianowicie, że roszczenie o wydanie korzyści uzyskanych wcześniej przez gestora stawało się wymagalne każdorazowo i to niezwłocznie po ich uzyskaniu przez pozwaną, a dla powstania stanu wymagalności roszczenia nie było konieczne wezwanie przez uprawnionego do spełnienia świadczenia. Rozpoczęcie biegu przedawnienia roszczenia uprawnionego o wydanie mu przez gestora korzyści następowało więc niezwłocznie po uzyskaniu każdej kolejnej korzyści (zob. wyrok SN z dnia 30 stycznia 2015 r., III CSK 164/14). Początek biegu przedawnienia takiego roszczenia jest więc niezależny od świadomości uprawnionego co do przysługującego mu roszczenia (por. wyrok SN z dnia 18 stycznia 2008 r., V CSK 367/07; wyrok SN z dnia 30 stycznia 2015 r. III CSK 164/14).

Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela taką wykładnię art. 120 § 1 KC. W konsekwencji uznać należy, że roszczenia powoda o wydanie korzyści uzyskiwanych przez pozwaną w związku ze sprawowanym zarządem nieruchomością przedawniały się każdorazowo po upływie dziesięciu lat (art. 118 KC), licząc od dnia następującego niezwłocznie po ich uzyskaniu.

Wyrok SN z dnia 10 marca 2016 r., III CSK 131/15

Standard: 29588 (pełna treść orzeczenia)