Niedoręczenie drugiej stronie odpisu pozwu, apelacji i innych pism procesowych a nieważność postępowania

Nie zachodzi pozbawienie możności obrony przed zmienionym powództwem mimo niedoręczenia pozwanemu pisma zmieniającego powództwo, jeżeli przebieg postępowania przed Sądem świadczy o wiedzy pozwanego o treści zmienionego powództwa.

Pozwany pismem z 31 maja 2021 r. oświadczył, że zna pismo zawierające rozszerzenie powództwa (mimo niedoręczenia go przez Sąd i braku w piśmie oświadczenia o wysłaniu go pozwanemu), więc nie zachodzi pozbawienie możności obrony przed zmienionym powództwem. Pozbawienie tej możliwości nie zachodziłoby także w razie braku przyznania się pozwanego do wiedzy o zmianie powództwa w piśmie z 31 maja 2021 r., gdyż cały przebieg postępowania przed Sądem Okręgowym świadczy o tej wiedzy, co powód wykazał w zażaleniu.

Postanowienie SN z dnia 29 listopada 2023 r., III CZ 77/23

Standard: 79595 (pełna treść orzeczenia)

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 czerwca 2012 r., II PK 273/11 podkreślił, że niedoręczenie stronie odpisu pisma procesowego przeciwnika z reguły nie pozbawia strony możliwości obrony jej praw i nie powoduje nieważności postępowania z przyczyn określonych w art. 379 pkt 5 k.p.c. Wskazał, że pozbawienie takie następuje wówczas, gdy z winy sądu albo strony przeciwnej strona w ogóle nie mogła działać i nie miała możliwości podjęcia przed sądem obrony swoich praw. Jednocześnie wyjaśnił, że żaden przepis nie przewiduje doręczania drugiej stronie odpisów środków dowodowych, choćby zostały one przesłane do sądu poza rozprawą (pismem przewodnim).

Postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2018 r. V CSK 155/17

Standard: 13961

Pozwana upatruje nieważności postępowania w tym, że przed terminem rozprawy apelacyjnej (o której została prawidłowo powiadomiona) nie doręczono jej odpisu pisma złożonego przez powodową Spółkę w dniu 15 czerwca 2011 r. w wykonaniu zarządzenia przewodniczącego, wobec czego nie miała możliwości wypowiedzenia się co do treści zaświadczenia o zarobkach załączonego do tego pisma.

W orzecznictwie przedstawiono wiele wypowiedzi dotyczących sytuacji, w których dochodzi do pozbawienia strony możliwości obrony jej praw. Przykładowo w powołanym w skardze kasacyjnej wyroku z dnia 5 sierpnia 2008 r., I UK 33/08 Sąd Najwyższy przyjął, że naruszenie obowiązku doręczenia odpisu sentencji orzeczenia stronie działającej bez profesjonalnego pełnomocnika, która na skutek pozbawienia wolności była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku (art. 327 § 2 k.p.c.), może pozbawić stronę możliwości obrony jej praw i prowadzić do nieważności postępowania apelacyjnego (art. 379 pkt 5 k.p.c.).

Jednakże w wyroku Sądu Najwyższego dnia 25 lipca 2003 r., I PK 330/02 oraz postanowieniu z dnia 23 października 2002 r., II CKN 463/01 stwierdzono wyraźnie, iż niedoręczenie stronie odpisu pisma procesowego przeciwnika z reguły nie pozbawia strony możliwości obrony jej praw i nie powoduje nieważności postępowania z przyczyn określonych w art. 379 pkt 5 k.p.c. Pozbawienie takie następuje wówczas, gdy z winy sądu albo strony przeciwnej, strona w ogóle nie mogła działać i nie miała możliwości podjęcia przed sądem obrony swoich praw.

W konsekwencji, ewentualne uchybienie polegające na niedoręczeniu pozwanej pisma procesowego Spółki z załącznikami, nie może być kwalifikowane jako pozbawienie strony możności obrony jej praw powodujące nieważność postępowania, lecz co najwyższej może stanowić "zwykłe" uchybienie procesowe, które jest usprawiedliwioną podstawę kasacyjną tylko, gdy miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Wyrok SN z dnia 26 czerwca 2012 r., II PK 273/11

Standard: 24840 (pełna treść orzeczenia)