Legitymacja spadkobiercy wydziedziczonego do zgłoszenia wniosku o sporządzenie spisu inwentarza (art. 637 k.p.c.)

Spadkobierca wydziedziczony może żądać sporządzenia spisu inwentarza, jeżeli uprawdopodobni, że jest uprawniony do zachowku (art. 637 § 1 k.p.c.).

Możliwość wykazania bezskuteczności (nieważności) wydziedziczenia, a w konsekwencji zachowania roszczenia o zachowek, usprawiedliwia interes uprawnionego do żądania sporządzenia spisu inwentarza, w takiej bowiem sytuacji niewątpliwie wchodzi w rachubę uprawdopodobnienie uprawnienia do zachowku.

Legitymacja spadkobiercy, który został wydziedziczony, do zgłoszenia wniosku o sporządzenie spisu inwentarza uzasadniona jest także przyjętym przez ustawodawcę mechanizmem zaspokojenia prawa do zachowku. Zgodnie z art. 991 § 2 k.c., jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku w postaci powołania do spadku, zapisu albo darowizny uczynionej przez spadkodawcę, przysługuje mu przeciwko spadkodawcy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia lub uzupełnienia zachowku. Sformułowanie takiego roszczenia wymaga, rzecz jasna, sprecyzowania dochodzonej kwoty (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.). W sytuacji, w której wydziedziczony nie jest w posiadaniu spadku, spis inwentarza może stanowić dla niego jedyne źródło wiedzy o składzie i wartości spadku. Uznanie zatem, że w świetle art. 637 § 1 k.p.c. wydziedziczony nie ma uprawnienia do złożenia wniosku o sporządzenie spisu inwentarza pozbawiłoby go możliwości wystąpienia z roszczeniem o zachowek. Taką wykładnię wymienionego przepisu trzeba zdecydowanie odrzucić.

Uchwała SN z dnia 24 stycznia 2007 r., III CZP 149/06

Standard: 29349 (pełna treść orzeczenia)