Chwila, w której zainteresowany, wezwany przez sąd, staje się uczestnikiem postępowania

Istota problemu występującego w sprawie polega na tym, czy ograniczenie się przez sąd spadku w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku do wydania postanowienia o wezwaniu zainteresowanych do udziału w sprawie jest wystarczające do uznania ich za uczestników postępowania. Przyjęcie takiego statusu procesowego osób wezwanych pociąga daleko idące konsekwencje w zakresie związania postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie z niewielkimi wyjątkami dotyczącymi możliwości jego wzruszenia, wobec ograniczenia restrykcyjnym terminem i podstawami, w autonomicznym postępowaniu wznowieniowym (art. 679 k.p.c.) albo w postępowaniu o wznowienie postępowania (art. 524 § 1 k.p.c.).

Sąd drugiej instancji opowiedział się za ścisłą językową wykładnią art. 510 § 2 k.p.c. uznając, że poprzez wydanie postanowienia o wezwaniu do udziału w sprawie zainteresowany staje się uczestnikiem.

Stanowiska tego nie można podzielić. Jak wskazano wyżej uczestnikiem postępowania nieprocesowego można zostać wskutek własnej czynności (zgłoszenia wniosku wszczynającego postępowanie) albo wzięcia udziału w toczącym się postępowaniu na skutek dokonania czynności procesowej albo z mocy prawa albo wezwaniu przez sąd do udziału w sprawie.

Treścią normy zawartej w art. 510 § 2 k.p.c., w części nakładającej na sąd obowiązek działania z urzędu, jest oznaczenie jednego z możliwych sposobów uzyskania statusu procesowego uczestnika. Samo wydanie postanowienia w tym przedmiocie nie jest jednak wystarczające, gdyż konieczne jest zakomunikowanie jego treści adresatowi. Dopiero z chwilą otrzymania przez niego „wezwania dokonanego przez sąd” poprzez doręczenie odpisu postanowienia oraz odpisu wniosku wszczynającego postępowanie zainteresowany rzeczywiście staje się uczestnikiem. Proceduralne wymogi dokonania tej czynności uregulowane są, podobnie jak przy przekształceniach podmiotowych w postępowaniu procesowym, w aktach wykonawczych.

Postanowienie SN z dnia 15 września 2017 r., III CSK 300/16

Standard: 29282