Uprawnienie a nie obowiązek sądu zlecenia opinii uzupełniającej

Okoliczność, że zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych, wcale nie oznacza, że w każdym przypadku jest to konieczne, potrzeba taka może bowiem wynikać z okoliczności sprawy i podlega ocenie sądu orzekającego. Wskazaną możliwość należy traktować jako obowiązek podjęcia wymienionej czynności wówczas, gdy konieczne jest ustalenie okoliczności wymagających wiadomości specjalnych, a ocena wydanej opinii prowadzi do wniosku, że jest nieprzekonująca, zawiera braki, stwierdzenia budzące wątpliwości lub sprzeczności.

Przepis art. 286 k.p.c. nie przewiduje obowiązku zlecenia biegłemu uzupełnienia opinii bądź dopuszczenia dowodu z dodatkowych opinii w każdym wypadku. Nie jest zatem uzasadniony wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, jeżeli w przekonaniu sądu opinia wyznaczonego biegłego jest na tyle kategoryczna i przekonująca, że wystarczająco wyjaśnia zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. Do naruszenia wspomnianego przepisu może natomiast dojść w sytuacji, gdy Sąd zebrany materiał uznaje za niewystarczający, niejasny lub niemiarodajny do rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z 13 czerwca 2019 r., III UK 168/18 oraz postanowienie SN z 29 września 2020 r., III UK 418/19).

W orzecznictwie przyjmuje się również, że Sąd w pewnych sytuacjach jest obowiązany dopuścić dowód z opinii kolejnych biegłych, jednakże wymaga podkreślenia, że obowiązek ten powstaje tylko wówczas, gdy dotychczas wydane w sprawie opinie budzą istotne i niedające usunąć się wątpliwości.

Potrzeba dopuszczenia dowodu z opinii kolejnych biegłych nie może zaś być jedynie wynikiem niezadowolenia strony z niekorzystnych dla niej konkluzji dotychczasowych opinii. W przeciwnym bowiem razie sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie zostałaby złożona opinia w pełni ją zadawalająca, co jest niedopuszczalne. Dlatego wspomniana potrzeba czy też obowiązek sądu nie występuje, podobnie jak nie może być uznany za uzasadniony wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, jeżeli w przekonaniu sądu opinia (opinie) wyznaczonego biegłego jest na tyle kategoryczna i przekonująca, że wystarczająco wyjaśnia zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych (por. wyroki SN: z dnia 21 listopada 1974 r., II CR 638/74; z dnia 18 lutego 1974 r., II CR 5/74 oraz z dnia 15 listopada 2001 r., II UKN 604/00).

Wyrok SN z dnia 5 października 2022 r., II USKP 217/21

Standard: 70250 (pełna treść orzeczenia)

Sąd nie jest zobowiązany do dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej w każdym przypadku, w którym tego żąda strona. Warunkiem dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej jest powzięcie przez sąd wątpliwości - samodzielnie lub na skutek inicjatywy stron - co do tego, czy dotychczasowa opinia została sporządzona w sposób prawidłowy (zob. np. postanowienie SN z dnia 11 kwietnia 2018 r., III UK 11/17).

Postanowienie SN z dnia 7 stycznia 2021 r., V CSK 452/20

Standard: 62152 (pełna treść orzeczenia)