Deklaratoryjny charakter zezwolenia sądu

Zezwolenie sądu, o którym mowa w art. 12 § 1 k.r.o., ma szczególny charakter. Odmiennie niż przy przeszkodzie dotyczącej wieku i powinowactwa, gdy zezwolenie sądu stanowi zwolnienie od istniejącej przeszkody do zawarcia małżeństwa, orzeczenie to ma charakter deklaratoryjny. Opiera się ono na stwierdzeniu, że w konkretnym przypadku, pomimo formalnego ustawowego zakazu zawarcia małżeństwa przez oznaczoną osobę, brak przeszkód do zawarcia małżeństwa, gdyż pomimo choroby psychicznej albo niedorozwoju umysłowego stan zdrowia lub umysłu takiej osoby (jeżeli nie została ona całkowicie ubezwłasnowolniona) nie zagraża małżeństwu ani zdrowiu przyszłego potomstwa.

Zezwolenia na zawarcie związku małżeńskiego osobie dotkniętej chorobą psychiczną udziela sąd na wniosek tej osoby w postępowaniu nieprocesowym (art. 561 § 2 k.p.c.).

W praktyce osoba taka występuje z wnioskiem o udzielenie jej wymaganego w art. 12 § 1 k.r.o. zezwolenia, gdy została częściowo ubezwłasnowolniona albo gdy spotkała się z odmową kierownika urzędu stanu cywilnego odebrania od niej oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński.

Uchwała SN z dnia 9 maja 2002 r., III CZP 7/02

Standard: 28961 (pełna treść orzeczenia)