Legitymacja czynna do żądania odszkodowania w przypadku kradzieży przedmiotu leasingu

Stosownie do art. 709[1] k.c. przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Stronami umowy leasingu są więc finansujący i korzystający. Finansujący to strona, która nabywa rzecz zgodnie z umową leasingu i oddaje ją drugiej stronie - korzystającemu do używania albo do używania i pobierania pożytków. Finansującym może być tylko podmiot prawa prowadzący przedsiębiorstwo, w zakresie działalności którego mieści się działalność leasingowa. Korzystającym natomiast może być każdy podmiot prawa - osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale mająca zdolność prawną, lecz przymiot korzystającego nie oznacza, że z chwila zawarcia takiej umowy staje się on właścicielem rzeczy będącej przedmiotem leasingu. Powód, jako korzystający, nie był zatem właścicielem ciągnika.

Wprawdzie nie było spornym pomiędzy stronami, że powód jako ubezpieczający zawarł z pozwanym Powszechnym - Zakładem (...) SA umowę ubezpieczenia, tym niemniej z umowy tej, w szczególności z ogólnych warunków ubezpieczenia, co trafnie ustalił Sąd Okręgowy wynika, że ubezpieczającym jest osoba zawierająca umowę ubezpieczenia, a ubezpieczonym - właściciel pojazdu. Odszkodowanie wypłacane jest ubezpieczonemu (§ 26 ust. 1 OWU) w wysokości nie wyższej niż suma ubezpieczenia (§ 20 ust. 2 OWU).

Z tych przyczyn, nawet w wypadku gdyby wymieniony ciągnik został skradziony, odszkodowanie z umowy ubezpieczenia przysługiwałoby ubezpieczonemu czyli Bankowi (...) SA, który - jak to prawomocnie ustalono w sprawie o sygn. akt V GC 125/11 Sądu Okręgowego w C. - był właścicielem ciągnika.

Trafnie zatem przyjął Sąd Okręgowy, że powód nie może skutecznie domagać się od pozwanego (...) SA zapłaty odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, skoro powód nie był ubezpieczonym (§ 26 owu).

Wyrok SA w Katowicach z dnia 10 marca 2016 r., I ACa 1049/15

Standard: 28605 (pełna treść orzeczenia)

Nie ma żadnych uzasadnionych podstaw, by legitymacji czynnej powódki poszukiwać w regulacjach umowy ubezpieczeniowej łączącej (...) spółkę z o.o. z pozwanym Towarzystwem (...).  Zwrócić bowiem należy uwagę na fakt, że to właśnie leasingodawca jest ubezpieczonym i ubezpieczającym, który zawarł umowę ubezpieczenia z pozwanym (...). On również, jak to ustalił Sąd I instancji, występował do pozwanego z żądaniem wypłaty odszkodowania, czego mu odmówiono. Tak, więc także powyższa umowa nie stanowi o legitymacji czynnej powódki.

Ostatecznie nie można jej poszukiwać także na podstawie umowy leasingu łączącej strony, która została wypowiedziana w sierpniu 2011 r., a ostatecznie dokument obejmujący jej treść nie został złożony do akt. Podstawy takiej nie daje też kodeksowa regulacja umowy leasingi zawarta w przepisach art. 7091 i nast. KC.

Przepisy kodeksu cywilnego nie regulują obowiązku ubezpieczenia przedmiotu leasingu, w szczególności nie wskazują one na istnienie obowiązku ubezpieczenia ani ryzyk, których miałoby ono dotyczyć. Nie określają też, kto powinien taką rzecz ubezpieczyć ani kto ponosi koszty ubezpieczenia. Tak, więc brak jej treści wyklucza ewentualne rozważania w tym kierunku, poza stwierdzeniem, że w świetle omawianej wyżej umowy ubezpieczenia ubezpieczającym i ubezpieczonym był leasingodawca, a nie leasingobiorca. Nie daje to podstaw dla uznania legitymacji czynnej powódki.

Wyrok SA w Lublinie z dnia 4 listopada 2014 r., I ACa 463/14

Standard: 28606 (pełna treść orzeczenia)