Przeniesienie własności domu jednorodzinnego (art 52 u.s.m w zw. z art. 17[14] u.s.m.)

Art. 17 [14] ust. 1 u.s.m. przyznaje roszczenie o przeniesienie odrębnej własności lokalu członkom spółdzielni. Jest to w istocie roszczenie o zawarcie umowy o ustanowienie odrębnej własności lokalu.

Definicję domu jednorodzinnego zawiera przepis art. 2 ust. 3 zdanie pierwsze u.s.m. Do domów jednorodzinnych stosuje się przepisy ustawy dotyczące lokali (art. 2 ust. 3 zdanie drugie u.s.m.).

Zgodnie z art. 3 ustawy o własności lokali z 24 czerwca 1994 r. –z odrębną własnością lokalu związany jest udział w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz część budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.

Jeżeli budynek został wzniesiony na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste, przedmiotem wspólności jest prawo użytkowania wieczystego (art. 4 ust. 1 u.w.l.).

Przepisy ustawy o własności lokali mają odpowiednie zastosowanie do prawa odrębnej własności lokalu w spółdzielni mieszkaniowej (art. 27 ust. 1 u.s.m.).

Z przepisów u.w.l. nie wynika jednak wprost, jakie prawo do gruntu miałoby być związane z prawem własności domu jednorodzinnego.

Z natury rzeczy nie występuje w takiej sytuacji problem nieruchomości wspólnej i udziału w takiej nieruchomości.

Wg. poglądu wyrażonego w uchwale Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2007 r. (III CZP 22/07) w tym zakresie istnieje luka w prawie.

Należy ją wypełnić przez analogiczne zastosowanie przepisu regulującego podobny stan faktyczny.

Taki przepis został zamieszczony w art. 52 u.s.m., który w swoim pierwotnym brzmieniu traktował prawo do domu jednorodzinnego, budowanego w celu przeniesienia własności na rzecz członka spółdzielni, jako kategorię przejściową oraz nakazywał stosowanie do tego prawa przepisów art. 232 § 4, art. 233, 235 i 237 Prawa spółdzielczego, do czasu przeniesienia własności na rzecz członka spółdzielni.

Artykuł 52 u.s.m. w obecnym brzmieniu zawiera regulacje przeniesione z wyżej cytowanych przepisów Prawa spółdzielczego.

Wg. art. 244 § 1 k.c. prawem rzeczowym ograniczonym jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W tym pojęciu mieści się również istniejące w dniu wejścia w życie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, skoro zgodnie z art. 2 ust. 3 zdanie 2 u.s.m. do domów jednorodzinnych stosuje się przepisy dotyczące lokali.

Zgodnie z art. 52 pkt 3 u.s.m. spółdzielnia przenosi na członków własność przydzielonych domów wraz z prawami do działek – po przeprowadzeniu rozliczenia kosztów budowy i ostatecznym ustaleniu wkładów budowalnych.

Przepis ten, stosowany w drodze analogii oraz w zw. z art. 17 [14] u.s.m. – stanowi podstawę prawną roszczenia o przeniesienie własności domu jednorodzinnego, który w czasie obowiązywania Prawa spółdzielczego, został przydzielony na warunkach spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Jednakże pod rządami tegoż Prawa spółdzielczego żadne przepisy nie przewidywały obowiązku określania powierzchni działki związanejz domem jednorodzinnym.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 10 kwietnia 2014 r., I ACa 1565/13

Standard: 28250 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 52 u.s.m., który obecnie należy stosować do stanu prawnego nieruchomości, do której powodom przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu i co do której powodowie żądają przeniesienia własności – do przeniesienia tej własności stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 2 1 u.s.m., po przeprowadzeniu rozliczenia kosztów budowy i ostatecznym ustaleniu wkładów budowlanych, wniesieniu przez członków tych wkładów bądź też ich części i przejęciu zobowiązań spółdzielni pokrywających resztę należności z tytułu wkładów, spółdzielnia przenosi na członków własność przydzielonych domów wraz z prawami do działek, a członkowie, oprócz wkładu budowlanego, obowiązani są pokryć koszty przeniesienia własności domu, a także udział w kosztach likwidacji spółdzielni, o ile przeniesienie własności następuje w ramach postępowania likwidacyjnego.

Ustawa jednoznacznie określa prawa i obowiązki zarówno członka spółdzielni jak i samej spółdzielni w celu uzyskania przez członków pełnego prawa do nieruchomości. Jednoznacznie z tego unormowania wynika, że wartość prawa powinna zostać rozliczona w ramach wkładu budowlanego, a przeniesienie powinno nastąpić wraz z prawem do gruntu.

Uchwała pozwanej obciążająca powodów dodatkowymi kosztami jest więc sprzeczna z interes powodów i powoduje ich pokrzywdzenie w stosunku do innych członków, którzy także posiadają spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, jednak z powodu ich usytuowania w budynkach wielolokalowych nie muszą uiszczać dodatkowo wartości prawa użytkowania wieczystego. Stąd też podlega uchyleniu na podstawie art. 42 §3 prawa spółdzielczego.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 10 kwietnia 2014 r., I ACa 28/14

Standard: 28252 (pełna treść orzeczenia)