Statut jako akt powołujący spółdzielnię; rejestracja, zmiany statutu
Statut spółdzielni mieszkaniowej (art. 1 ust. 4 i art. 8 u.s.m.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Statut jako akt powołujący spółdzielnię, jednocześnie stanowiący podstawę prawną jej organizacji i działalności, ma charakter umowy cywilno-prawnej, przy czym początkowo jest jedynie częścią umowy o założenie spółdzielni, a statutem spółdzielni staje się z chwilą jej zarejestrowania, tj. wpisania do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (por. mająca moc zasady prawnej uchwała (7) SN z dnia 15 października 1985 r., III CZP 40/85, wyrok SN z dnia 6 października 2016 r., IV CSK826/15).
Wszelkie późniejsze modyfikacje jego treści dokonywane są uchwałą organu spółdzielni - walnego zgromadzenia podjętą większością 2/3 głosów i, bez względu na skalę oraz zakres, wymagają zgłoszenia sądowi rejestrowemu (por. wyrok SN z dnia 2 grudnia 2004 r., V CK 318/04).
Zmiana może dotyczyć niektórych postanowień (nowelizacja), bądź do zastąpienia dotychczasowego - statutem w całości nowym.
Zmiana postanowień wcześniejszej uchwały zebrania przedstawicieli spółdzielni w przedmiocie treści statutu przez uchwałę późniejszą jest dopuszczalna, jeśli nie następuje z naruszeniem przepisów prawa, ale jeżeli wcześniejsze postanowienia statutu nie zostały prawnie usankcjonowane właściwym wpisem w rejestrze, w istocie do zmiany nie dochodzi (por. wyrok SN z dnia 15 lutego 2006 r., IV CSK 56/05).
Zarząd spółdzielni jest obowiązany do zgłoszenia uchwały o zmianie statutu w ciągu trzydziestu dni od daty jej podjęcia (art.12a § 2) i załączenia tekstu jednolitego statutu (art. 9 ust. 4 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym - jedn. tekst: Dz.U. z 2017 r., poz. 700 ze zm.; dalej jako: u.KRS).
Do oceny statutu spółdzielni, zarówno dołączanego do wniosku o zarejestrowanie spółdzielni jak i do wniosku dotyczącego zmiany statutu, mają zastosowanie przepisy regulujące postępowanie rejestrowe.
Zakres kognicji sądu wyznacza zatem art. 23 u. KRS, stanowiący, że badanie wniosku o wpis do Rejestru obejmuje zgodność pod względem formy i treści z przepisami prawa dołączonych do niego dokumentów (ust.1), prawdziwość wskazanych danych w zakresie określonym w art. 35 pkt 1 i 2 oraz art. 38 pkt 1 lit. h (ust. 2), a w pozostałym zakresie jedynie w wypadku powzięcia uzasadnionych wątpliwości - zgodność zgłoszonych danych ze stanem rzeczywistym (ust. 2). Obejmuje ona zatem, obok kontroli formalnej i merytorycznej dokumentów, także dalsze kwestie, niemniej wynikająca z powołanego przepisu kompetencja sądu dotyczy wyłącznie postępowania wszczętego na skutek wniosku o zarejestrowanie spółdzielni albo o wpisanie następczych zmian jej statutu.
Zmiana statutu spółdzielni, staje się skuteczna z chwilą jej wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego (art. 12a § 1 i 3 pr.sp.). Pozytywny wynik oceny, potwierdzony dokonaniem prawomocnego wpisu, poświadcza legalność uchwalenia oraz zgodność z prawem złożonego statutu.
Uchwała SN z dnia 11 stycznia 2018 r., III CZP 90/17
Standard: 27867 (pełna treść orzeczenia)
Statut nie jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego, lecz swego rodzaju umową obowiązującą z woli zainteresowanych stron. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z 3 kwietnia 1998 r., III CZP 5/98, "Statut spółdzielni jest czynnością prawną zbliżoną w swoim charakterze do umowy, regulującą przede wszystkim ustrój spółdzielni oraz prawa i obowiązki jej członków (...).
Przyjmowanie, że spółdzielnia może dokonywać zmian statutu dotyczących uprawnień osób, których członkostwo ustało, prowadziłoby do zanegowania cywilnoprawnego charakteru statutu i przypisania mu cech władczo kształtującego stosunek prawny aktu administracyjnego. Nie ma do tego podstaw". Podobne stanowisko zajął TK, stwierdzając w wyroku z 13 kwietnia 1999 r.,K 36/98, niekonstytucyjność regulacji prawnej dopuszczającej możliwość określenia w statucie spółdzielni mieszkaniowej sytuacji prawnej byłych jej członków. Trybunał uznał, że "statut spółdzielni nie może następczo modyfikować sytuacji prawnej i roszczeń majątkowych byłych członków, bo byli członkowie nie mogą już mieć wpływu na treść zmian statutu i pozbawieni są proceduralnych możliwości kwestionowania dokonanych zmian.
Stworzenie przez ustawę możliwości, aby nowe przepisy statutu spółdzielni ingerowały w sytuację prawną członków, którzy opuścili spółdzielnię wcześniej, daje wyraz traktowania statutu spółdzielni jako quasi aktu normatywnego i to o powszechnej mocy obowiązującej. Nie ma do tego podstaw ani na tle art. 87 ani na tle art. 2 konstytucji".
Wyrok TK z dnia 27 czerwca 2013 r., K 36/12
Standard: 3667 (pełna treść orzeczenia)