Korzystanie z mienia spółdzielni (dróg wewnętrznych) przez właścicieli domów jednorodzinnych

Nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej w sytuacji, gdy nie ma dostępu do drogi publicznej bezpośrednio lub przez drogę innego rodzaju (np. drogę wewnętrzną), umożliwiającą nieograniczony i nieskrępowany dostęp ogółowi osób, nawet wówczas, gdy jest to droga wydzielona z działek prywatnych.

Brak jest argumentów by stwierdzić, że tym wymogom nie odpowiada ulica C. stanowiąca drogę osiedlową. Jest to trwale urządzony szlak drogowy, z którego mogą korzystać swobodnie i na tych samych zasadach wszyscy mieszkańcy osiedla. Faktycznie wnioskodawcy mają zatem nieograniczony i nieskrępowany dostęp do drogi publicznej, mimo że formalnie nie posiadają indywidualnie tytułu prawnego do korzystania z ul. C. Droga ta jest bowiem ogólnie dostępna dla mieszkańców osiedla. Nie można zatem podzielić oceny skarżących, że brak ich członkostwa w spółdzielni, która jest wieczystym użytkownikiem gruntu oznacza, że nie mają oni odpowiedniego dostępu do drogi publicznej z uwagi na jedynie „prekaryjne” korzystanie z drogi osiedlowej.

Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., I CSK 448/12

Standard: 28024 (pełna treść orzeczenia)

Właściciele domów jednorodzinnych usytuowanych na osiedlu należącym do spółdzielni mieszkaniowej, niebędący jej członkami, są uprawnieni do korzystania z dróg wewnętrznych łączących osiedle z drogą publiczną.

Nie może budzić wątpliwości, że art. 4 ust. 4 u.s.m. nie przyznaje w sposób wyraźny uprawnienia właścicielom domów jednorodzinnych do korzystania z mienia spółdzielni, które jest przeznaczone do wspólnego korzystania.

Nałożenie na właścicieli domów jednorodzinnych obowiązku uiszczenia opłaty za korzystanie z tych elementów mienia spółdzielni, które jest niezbędne do prawidłowego korzystania z nieruchomości, wynika z założenia ustawodawcy, że korzystanie z tych elementów infrastruktury powinno być zagwarantowane.

Nie może budzić wątpliwości, że elementem infrastruktury służącym do wspólnego korzystania, są drogi wewnętrzne znajdujące się na osiedlu mieszkaniowym, które prowadzące do drogi publicznej. Korzystanie z tych elementów ma charakter wręcz przymusowy, gdyż właściciele domów jednorodzinnych lub mieszkań, którzy nie są członkami spółdzielni, a których nieruchomości są położone na osiedlu zarządzanym przez spółdzielnię mieszkaniową nie mają innej możliwości dojazdu do drogi publicznej. Ewentualnie ustanowiona droga konieczna musiałaby więc mieć przebieg dokładny z tym, jaki mają drogi wewnętrzne na osiedlu.

Rozwiązanie takie należy uznać za nieracjonalne, skoro ustawodawca, przewidując, że na osiedlu należącym do spółdzielni mieszkaniowej znajdują się domy jednorodzinne lub mieszkania stanowiące odrębną własność, nałożył na ich właścicieli obowiązek partycypacji w kosztach utrzymania pewnych elementów infrastruktury, to nie można przyjąć, iż korzystanie z tych elementów wymaga także orzeczenia sądowego w postaci ustanowienia drogi koniecznej.

Należy uznać, że na właścicielach domów jednorodzinnych niebędących członkami spółdzielni spoczywa jedynie obowiązek, o którym mowa w art. 4 ust. 4 ustawy, właśnie z tego względu, że mają oni prawo do korzystania z tych elementów infrastruktury i nie wymaga to stosownego orzeczenia sądowego.

Wobec takiego stanu rzeczy nie może być wątpliwości, że żądanie ustanowienia drogi koniecznej przez wnioskodawców było niezasadne. W stanie faktycznym niniejszej sprawy należy uznać, że nieruchomość wnioskodawców ma odpowiedni dostęp do drogi publicznej ze względu na uprawnienie do korzystania z dróg wewnętrznych, wynikające z art. 4 ust. 4 u.s.m.,

Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2013 r., I CSK 434/12

Standard: 27824 (pełna treść orzeczenia)