Likwidacja spółdzielni mieszkaniowej

Spółdzielnie mieszkaniowe podlegają szczególnej regulacji prawnej zawartej w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.), w której nie ma jednak przepisów dotyczących likwidacji tych spółdzielni. Ustawa ta normuje jedynie niektóre konsekwencje prawne wynikające z przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego spółdzielni mieszkaniowej (por. art. 16 i art. 17[18] ustawy). Z tego względu, zgodnie z art. 1 ust. 7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie do spółdzielni mieszkaniowych stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (jedn. tekst Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm. - dalej Prawo spółdzielcze), w tym przepisy, zawarte w art. 113 i 114 tej ustawy, dotyczące postępowania likwidacyjnego wobec spółdzielni. Przed wejściem w życie - z dniem 24 kwietnia 2001 r. - ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, nie było także szczególnych przepisów w Prawie spółdzielczym dotyczących podstaw wszczęcia postępowania likwidacyjnego wobec takich spółdzielni.

Artykuł 113 § 1 Prawa spółdzielczego wymienia okoliczności, których wystąpienie powoduje przejście spółdzielni w stan likwidacji, natomiast art. 114 § 1 określa przyczyny, które mogą stanowić podstawą podjęcia uchwały przez związek rewizyjny, w którym spółdzielnia jest zrzeszona albo - w zw. z art. 259 § 3 Prawa spółdzielczego - przez Krajową Radę Spółdzielczą, gdy spółdzielnia jest niezrzeszona, o postawieniu spółdzielni w stan likwidacji.

Według art. 126 § 3 oraz art. 136 Prawa spółdzielczego wykreślenie spółdzielni z rejestru jest ostatnią czynnością podejmowaną przez sąd rejestrowy po zakończeniu, odpowiednio, postępowania likwidacyjnego albo postępowania upadłościowego wobec spółdzielni.

Powołane przepisy uzasadniają wniosek, że wykreślenie spółdzielni z Krajowego Rejestru Sądowego jest możliwe w zasadzie po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego albo upadłościowego. Tylko wyjątkowo, w sytuacji określonej w art. 115 Prawa spółdzielczego, może nastąpić wykreślenie spółdzielni z rejestru sądowego bez przeprowadzenia tych postępowań. Według tego przepisu, jeżeli spółdzielnia nie rozpoczęła działalności gospodarczej w ciągu roku od dnia jej zarejestrowania i nie posiada majątku, może ulec wykreśleniu z rejestru na wniosek związku rewizyjnego albo - w związku z art. 259 § 3 Prawa spółdzielczego - Krajowej Rady Spółdzielczej.

W art. 122 oraz 125 Prawa spółdzielczego określono zadania likwidatora, a tym samym pośrednio cele postępowania likwidacyjnego. Najogólniej rzecz ujmując są nimi: zakończenie bieżącej działalności spółdzielni, ściągnięcie należności przysługujących spółdzielni oraz zaspokojenie jej wierzycieli. Realizacja tych celów jest aktualna także wówczas, gdy spółdzielnia została wpisana do rejestru sądowego na podstawie wadliwej uchwały o podziale spółdzielni.

Postanowienie SN z dnia 2 grudnia 2010 r., I CSK 120/10

Standard: 27696 (pełna treść orzeczenia)