Znamię czasownikowe "zabija" z art. 148 § 1 k.k.
Zabójstwo (art. 148 § 1 k.k.)
Znamię czasownikowe z art. 148 § 1 k.k. "zabija" realizuje każda, dowolna czynność sprawcy, o ile może doprowadzić do osiągnięcia skutku śmiertelnego objętego umyślnością. Jest więc to pojęcie zbiorcze, w którego zakresie znaczeniowym mogą mieścić się wszelkie, realizujące zamiar spowodowania śmierci człowieka i kauzalnie z nią powiązane zachowania, bez względu na to, czy polegają na osobistym działaniu sprawcy.
Dla odpowiedzialności za zabójstwo w ujęciu art. 148 § 1 k.k. nie ma znaczenia ani technika realizacji czynności czasownikowej, ani rodzaj użytego przez sprawcę narzędzia czy środka, gdyż ustawa okoliczności tych nie traktuje jako znamion typu podstawowego. Mają one znaczenie przy typie kwalifikowanym (np. zabójstwo przy użyciu materiałów wybuchowych). Tak więc nieustalenie narzędzia, dokładnego sposobu działania sprawcy, motywów nie stoi na przeszkodzie w przypisaniu zabójstwa.
Nieustalenie motywacji nie stanowi przeszkody do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za czyn z art. 148 § 1 k.k.
Nieustalenie narzędzia czy nawet idąc dalej nieodnalezienie zwłok nie stanowi przeszkody, w świetle znamion art. 148 § 1 k.k., do przypisania sprawy odpowiedzialności za zabójstwo w typie podstawowym, gdyż stawianie takiego wymogu oznaczałoby sprzeczny z zasadą swobodnej oceny dowodów przejaw formalizmu dowodowego (wyr. SA w Warszawie z 24 kwietnia 2007 r., II AKa 265/07; wyrok SA w Poznaniu z 10 kwietnia 2014 r., II AKa 48/14).
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 września 2017 r., II AKa 192/16
Standard: 27400 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 148 § 1 k.k. przestępstwa dopuszcza się ten kto zabija człowieka. Znamiona strony przedmiotowej zostaną zrealizowanie przez każde zachowanie stanowiące podstawę do obiektywnego przypisania skutku w postaci śmierci człowieka. Nie wchodzą tylko w grę takie typy zachowań, które realizują znamiona typów zmodyfikowanych.
Zachowanie realizujące znamiona przestępstwa określonego w art. 148 § 1 k.k. polega na sprowadzeniu śmierci człowieka. Nie ma przy tym znaczenia czy śmierć zostanie sprowadzona przez oddziaływanie fizyczne na człowieka np. zadawanie ciosów nożem w ważne dla życia organy, czy też oddziaływanie psychiczne np. przez doprowadzenie do samobójstwa.
Przestępstwo z art. 148 § 1 k.k. jest przestępstwem materialnym. Zatem, aby można mówić o dokonaniu tego przestępstwa konieczne jest nastąpienie określonego w ustawie skutku w postaci śmierci człowieka. Dla ustalenia śmierci konieczne jest stwierdzenie trwałego nieodwracalnego ustania funkcji pnia mózgu.
Wyrok SO w Poznaniu z dnia 6 czerwca 2017 r., III K 273/16
Standard: 39313 (pełna treść orzeczenia)
Zabójstwo w języku polskim określane jest różnorodnie, w różnych słownikach języka polskiego, jako: pozbawienie kogoś życia, zabicie kogoś; niezgodne z prawem zabicie kogoś; jawne, skryte, rozmyślne zabójstwo; przestępstwo polegające na umyślnym pozbawieniu życia człowieka, morderstwo; mężobójstwo, mord, zamach uczyniony na życie człowieka. Za zabicie natomiast uznaje się pozbawienie życia istoty żywej, uśmiercenie, zadanie komuś śmierci, zamordowanie; stanie się przyczyną czyjejś śmierci, spowodowanie śmierci, zatłuczenie, ubicie, utłuczenie, uśmiercenie biciem (por. Mały Słownik Języka Polskiego, pod red. E. Sobol, Warszawa 1999, s. 1095, 1096; Inny Słownik Języka Polskiego, pod red. E. Bańko, Warszawa 2000, s. 1191; Słownik Poprawnej Polszczyzny, pod red. W. Doroszewskiego, Warszawa 1994, s. 948; Ilustrowany Słownik Języka Polskiego, pod red. E. Sobol, Warszawa 1999, s. 1078; Słownik Języka Polskiego, pod red. M. Szymczaka, t. III, Warszawa 1999, s. 826, 828; Słownik Języka Polskiego J. Karłowicza, A. Kryńskiego i W. Niedźwieckiego, t. VIII, Warszawa 1953, s. 19, 26; M.S.B. Linde: Słownik Języka Polskiego, Warszawa 1951, s. 705, 710).
Wskazane różne określenia znaczenia pojęcia zabójstwa lub "zabicia" nie pozwalają na gruncie wykładni językowej ustalić jednoznacznego znaczenia tych pojęć. Można w nich od strony prawnej dopatrzeć się umyślnego pozbawienia życia (art. 148 § 1 k.k.); zabójstwa kwalifikowanego (art. 148 § 2 i 3); uszkodzenia ciała z następstwem w postaci śmierci człowieka (art. 156 § 3 k.k.), jak również nieumyślnego spowodowania śmierci (art. 155 k.k.).
Ponadto trzeba zważyć, że w języku prawniczym, dla występków określonych w art. 149 k.k. i art. 150 § 1 k.k., powszechnie używa się pojęć "dzieciobójstwo", lub "eutanazja", a nie zabójstwo tego typu. W języku potocznym natomiast o nieumyślnym spowodowaniu śmierci człowieka, lub też śmierci człowieka w wyniku wypadku komunikacyjnego mówi się jako o nieumyślnym zabójstwie.
Uchwała SN z dnia 22 listopada 2002 r., I KZP 41/02
Standard: 76436 (pełna treść orzeczenia)