Skuteczność praw i roszczeń obligacyjnych ujawnionych w księdze wieczystej

Wszczęcie egzekucji i ujawnienie tego faktu w księdze wieczystej nie może być uznane za przypadek nabycia prawa przez czynność prawną.

Przez prawa zgodnie z art. 17 u.k.w.h. należy rozumieć materialnoprawne prawa podmiotowe. Wszczęcie egzekucji ani ujawnienie tego faktu w księdze wieczystej nie powoduje powstania nowych praw po stronie wierzyciela, a jest jedynie sposobem realizacji praw istniejących wcześniej. 

Wpis ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości stanowi jedynie rejestrację i potwierdzenie faktu, że toczy się egzekucja z konkretnej nieruchomości.

Pojęcie czynności prawnej jest wiązane przede wszystkim z czynnościami prawa materialnego dokonywanymi przez podmioty prawa cywilnego, a nie czynnościami organów procesowych ani nawet czynnościami procesowymi stron. Celem takiego ostrzeżenia jest stabilizacja postępowania egzekucyjnego, a nie wykreowanie nowych uprawnień osoby zainteresowanej.

 Wyrok SN z dnia 14 lipca 2022 r., II CSKP 521/22

Standard: 66983 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 17 u.k.w.h. stanowi podstawę prawną skutecznego dochodzenia roszczenia zabezpieczonego przez wpis także w odniesieniu do wierzyciela hipotecznego, który uzyskał wpis hipoteki już po ujawnieniu roszczenia w księdze wieczystej. Jego celem jest zapewnienie ochrony uprawnionemu z praw osobistych lub roszczeń w przypadku rozporządzenia nieruchomością. 

Istota instytucji pierwszeństwa na gruncie ustawy o księgach wieczystych opiera się na tym, że prawo wpisane później nie może być wykonywane z uszczerbkiem dla prawa wpisanego wcześniej, chyba że inne zasady pierwszeństwa wynikają z przepisów szczególnych. Zasady pierwszeństwa praw osobistych i roszczeń oraz ograniczonych praw rzeczowych ujawnionych w księdze wieczystej regulują art. 20 ust. 1 i 2 u.k.w.h. w zw. z art. 11 i art. 12 ust. 1 u.k.w.h.

Uchwała SN z dnia 2 lutego 2022 r., III CZP 32/22

Standard: 63652 (pełna treść orzeczenia)