Kumulatywna kwalifikacja jako rozstrzygnięcie co do faktów, a nie z zakresu subsumpcji

Uznanie, że sprawca popełnił jeden albo więcej czynów, choć ma charakter ocenny, należy niewątpliwie do czynionych w sprawie ustaleń faktycznych. Dopiero ustalenie tej okoliczności (liczby popełnionych czynów) pozwala na dokonanie subsumpcji prawnej, w szczególności na podjęcie decyzji co do zastosowania norm o rzeczywistym zbiegu przepisów ustawy (art. 11 k.k.) albo o realnym zbiegu przestępstw (art. 85 i art. 86 k.k.).

W tym zakresie Sąd Najwyższy nie podziela zapatrywania Sądu Apelacyjnego w K., że „stwierdzenie zbiegu kumulatywnego jest postąpieniem z zakresu subsumpcji prawnej, a nie orzeczeniem co do faktów. Jest to bowiem pochodna uznania określonego zespołu zachowań fizycznych za jeden czyn, bądź kilka czynów, zatem działaniem organu procesowego wywodzącym się z przepisu art. 1 i 10 § 1 k.k. [obecnie art. 1 i 11 § 1 k.k. – przyp. SN]” (zob. uzasadnienie wyroku z dnia 14 sierpnia 1997, II AKa 113/97).

Ocena czy określony zespół zachowań fizycznych stanowi jeden albo więcej czynów, nie jest przedmiotem regulacji art. 11 k.k. i wobec tego nie może być postrzegana jako rozstrzygnięcie co do prawa, lecz co do faktów.

Zastosowanie powołanego przepisu jest uzależnione od uprzedniego stwierdzenia, że sprawca popełnił jeden czyn – to zaś należy tylko do sfery ustaleń faktycznych, nawet jeśli mają one charakter ocenny (z wyjątkiem wypadku określonego w art. 12 k.k. – ta ocena ma bowiem także charakter prawny).

Postanowienie SN z dnia 26 sierpnia 2004 r., I KZP 11/04

Standard: 27301 (pełna treść orzeczenia)