Ustalanie zasad składania egzaminu adwokackiego

Aplikacja adwokacka stanowi podstawową formę przygotowania zawodowego do podjęcia i wykonywania zawodu adwokata. W ramach aplikacji adwokackiej aplikanci przechodzą nie tylko szkolenie teoretyczne, ale - co stanowi jej specyfikę - doskonalą umiejętności praktyczne, objęte zakresem zawodu adwokata. Podejmują w szczególności - dotychczas pod nadzorem swego patrona - czynności zawodowe należące do typowych dla wykonywania zawodu adwokata: udzielają porad prawnych, przygotowują opinie prawne, redagują pisma procesowe, a nawet - w zakresie określonym przez prawo - podejmują czynności wchodzące w zakres zastępstwa procesowego przed sądami i innymi organami. Z tego też powodu nigdy nie istniała tzw. pozaetatowa aplikacja adwokacka. W tym zakresie działalność aplikantów adwokackich nie odbiega od natury czynności zawodowych adwokatów. Czynności te z mocy art. 17 ust. 1 Konstytucji oraz przepisów ustawy - Prawo o adwokaturze zostały poddane pieczy organów samorządu adwokackiego. W trosce o jakość czynności należących do zakresu wykonywania zawodu adwokata oraz właściwego przygotowania zawodowego aplikantów adwokackich do przyszłego wykonywania zawodu adwokata (w pełnym wymiarze czynności zawodowych) pożądane pozostaje objęcie całego przebiegu aplikacji adwokackiej pieczą organów samorządu adwokackiego nakierowaną na należyte wykonywanie zawodu. Elementem tej pieczy jest odpowiednio znaczący wpływ na "zasady odbywania aplikacji adwokackiej".

Nie kwestionując potrzeby istotnego wglądu czynnika państwowego (w tym zwłaszcza: Ministra Sprawiedliwości) w ustalanie zasad egzaminu adwokackiego, nie sposób nie zauważyć, że wyłączenie wszelkiego wpływu samorządu adwokackiego na ustalanie zasad składania egzaminu zawodowego (jakim jest egzamin adwokacki), który rozstrzyga merytorycznie o dopuszczeniu do wykonywania zawodu adwokata, uniemożliwia temu samorządowi wywiązanie się w istotnym zakresie z powinności konstytucyjnej, ustanowionej w art. 17 ust. 1 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny zwraca przy tym uwagę, że nie chodzi tu o podejmowanie decyzji jednostkowych w ramach egzaminu adwokackiego.

Wobec wynikającej z art. 17 ust. 1 Konstytucji pieczy samorządu adwokackiego nad wykonywaniem zawodu adwokata, pozbawienie NRA uprawnień do ustalania "zasad składania egzaminu adwokackiego" prowadzić może do stanu istotnie zawężającego szanse realizacji konstytucyjnej powinności właściwego (pełnego) sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu. Z tego powodu Trybunał Konstytucyjny uznaje art. 1 pkt 5 lit. b ustawy znowelizowanej, nadający nowe brzmienie art. 58 pkt 12 lit. b ustawy znowelizowanej, za niezgodny z art. 17 ust. 1 Konstytucji.

Wyrok TK z dnia 19 kwietnia 2006 r., K 6/06, OTK-A 2006/4/45, Dz.U.2006/75/529

Standard: 465 (pełna treść orzeczenia)