Zaliczenie zatrzymania administracyjnego i prewencyjnego na poczet kary za przestępstwo i wykroczenie (art. 63 § 1 k.k. i art. 82 § 3 k.p.s.w.)

W postępowaniu o wykroczenia, na poczet wymierzonej kary aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny zalicza się jedynie okres „zatrzymania” procesowego nie np. zatrzymania w trybie przepisów ustawy o Policji lub przewidzianego w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ponieważ one, „nawet gdy mają związek z popełnionym wykroczeniem np. nieobyczajnym wybrykiem (art. 51 k.w.) następują nie dla celów postępowania o to wykroczenie lecz ze względów porządkowych”.

Analogicznie przedstawiać się będzie, na gruncie art. 63 k.k., kwestia możliwości zaliczenia okresu zatrzymania prewencyjnego i administracyjnego na poczet kar wymierzonych za przestępstwo. Jest bowiem oczywiste, że zatrzymania w tym trybie nie służą jakimkolwiek szeroko nawet ujmowanym celom procesu o przestępstwo lub o wykroczenie. W tym miejscu konieczne jest jednak wskazanie na potrzebę rozróżnienia dwóch odmiennych sytuacji faktycznych.

W pierwszej, ujętego na „gorącym uczynku” sprawcę wykroczenia bądź przestępstwa zatrzymano procesowo, a więc w warunkach przewidzianych w art. 45 k.p.s.w. lub art. 244 k.p.k., ale z uwagi na to, że znajduje się w stanie nietrzeźwości, zostaje chwilowo umieszczony w celu wytrzeźwienia w izbie wytrzeźwień bądź z innych powodów stwarza zagrożenie dla porządku publicznego, i dodatkową podstawą jego zatrzymania jest art. 15 ust. 3 ustawy o Policji. W takim przypadku, oczywiście okres zatrzymania, w tym pobytu w izbie wytrzeźwień, będzie podlegał zaliczeniu na poczet ewentualnie orzeczonych kar za wykroczenie lub przestępstwo, ponieważ zatrzymanie administracyjne lub prewencyjne jedynie „nałożyło się” na zatrzymanie procesowe. Inaczej jeszcze rzecz ujmując, nastąpiło „zaliczalne” zatrzymanie procesowe, które było tylko przez pewien okres czasu „wykonywane” np. w izbie wytrzeźwień z powodu stanu nietrzeźwości sprawcy, skutkującego niemożnością ustalenia jego tożsamości.

W drugiej, co do ujętego na „gorącym uczynku” sprawcy wykroczenia lub przestępstwa nie było podstaw dla jego procesowego zatrzymania, gdyż np. podał dane co do swojej tożsamości i miejsca zamieszkania, ale z uwagi na stan nietrzeźwości, jednocześnie daje on powód do zgorszenia w miejscu publicznym lub zakładzie pracy albo zagraża życiu oraz zdrowiu innych osób i zostaje umieszczony w izbie wytrzeźwień lub jednostce policji w trybie art. 40 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz. 1231 ze zm.).

W takim przypadku okres tego zatrzymania administracyjnego nie będzie podlegał zaliczeniu na poczet orzeczonej kary zasadniczej za wykroczenie lub przestępstwo. Zatrzymanie administracyjne (lub prewencyjne) w takim przypadku pozostaje bowiem w zupełnie luźnym związku z faktem popełnienia takiego czynu i nie ma najmniejszego związku z potrzebami procesu o ten czyn.

Doprowadzenie i umieszczenie osoby w izbie wytrzeźwień, jednostce Policji, zakładzie opieki zdrowotnej lub innej właściwej placówce utworzonej lub wskazanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, na podstawie art. 40 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz. 1231 ze zm.), która została ujęta na gorącym uczynku popełnienia wykroczenia bądź przestępstwa, jeżeli nie zastosowano do niej trybu procesowego przewidzianego art. 45 § 1 k.p.s.w. lub 244 k.p.k., nie jest „rzeczywistym pozbawieniem wolności w sprawie” i nie podlega zaliczeniu na poczet wymierzonych za to wykroczenie lub przestępstwo kar na podstawie art. 82 § 3 k.p.s.w. lub art. 63 § 1 k.k.

Postanowienie SN z dnia 26 lutego 2004 r., I KZP 44/03

Standard: 26913 (pełna treść orzeczenia)