Zdolność wnioskowa federacji i konfederacji pracodawców

Pojęcie organizacji pracodawców winno być interpretowane przede wszystkim przez pryzmat pojęcia pracodawcy. Organizacja pracodawców to bowiem z istoty rzeczy zrzeszenie podmiotów posiadających taki charakter prawny. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarówno interpretacja językowa tego pojęcia, jak i definicje legalne zawarte w ustawach obowiązujących w dniu wejścia w życie Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 3 kodeksu pracy i art. 1 ust. 2 ustawy o organizacjach pracodawców) nakazują przyjąć, iż pracodawcą jest osoba fizyczna lub inny podmiot stosunków prawnych (nawet nie posiadający osobowości prawnej), które zatrudniają (choćby okresowo) pracowników. Na tej podstawie stwierdzić można, że organizacje pracodawców to tworzone przez pracodawców zrzeszenia, których członkostwo jest w zasadzie ograniczone tylko do osób mających status pracodawcy. Oznacza to, że prawo występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego mają przede wszystkim związki pracodawców w rozumieniu ustawy o organizacjach pracodawców.

Federacje i konfederacje, tworzone przez związki pracodawców, są wyrazem przyznanego tym ostatnim prawa zrzeszania się. Zgodnie z art. 5 ustawy o organizacjach pracodawców, celem federacji i konfederacji jest ochrona praw i reprezentowanie interesów "zrzeszonych członków". Stąd też federacje i konfederacje pracodawców reprezentują interesy pracodawców, choć z ustawy wynika jednoznacznie "pośredni" charakter tej reprezentacji. Zwrócić tu należy także uwagę na wyłączne prawo federacji i konfederacji do opiniowania założeń i projektów ustaw oraz aktów wykonawczych do tych ustaw w zakresie objętym zadaniami związków pracodawców (art. 16 ust. 1 ustawy o organizacjach pracodawców). Potwierdza to, że ustawowym zadaniem federacji i konfederacji jest pośrednie reprezentowanie samych pracodawców, nie tylko ich związków. Wynika stąd, że konfederacje i federacje związków pracodawców nie mogą być bezwarunkowo uznane za organizacje pracodawców w rozumieniu art. 191 ust. 1 Konstytucji. Sytuacja taka ma miejsce tylko wówczas, jeżeli chodzi o działania niejako "delegowane" ("przekazane") przez związki pracodawców, wchodzące w skład określonej organizacji "wyższego stopnia", podjęte w ramach realizacji funkcji reprezentowania interesów pewnej grupy pracodawców. Uprawnienie federacji i konfederacji pracodawców do występowania z wnioskami do Trybunału Konstytucyjnego jest pewną pochodną tego uprawnienia, przysługującego w pierwszej kolejności samym związkom pracodawców, należącym do danego zrzeszenia.

Wyrok TK z dnia 7 maja 2001 r., K 19/00, OTK 2001/4/82, Dz.U.2001/43/489

Standard: 3071 (pełna treść orzeczenia)