Funkcje zakazu znaku D – 44 (strefa płatnego postoju)

Miejsce opatrzone znakiem D-44 jest miejscem, na którym postój pojazdu jest płatny. Jednak opisując treść tego znaku, legislator zawarł w przepisie § 58 ust. 4 rozporządzenia o znakach i sygnałach drogowych dyrektywę znacznie dalej idącą niż tylko prostą informację o odpłatności za postój pojazdu w takiej strefie. Stwierdził bowiem, że w takiej strefie zabroniony jest postój pojazdu bez wniesienia opłaty – z wyłączeniami przewidzianymi w dalszej części tego przepisu. Posłużono się zatem klasyczną formułą używaną przy konstruowaniu innych dyrektyw zakazujących konkretnego zachowania. Użycie takiego sformułowania nie pozostawia miejsca na wątpliwości i próby odmiennej interpretacji. Nadanie takiego restrykcyjnego charakteru dyrektywie związanej ze znakiem „D–44” oznacza, że wprost i jednoznacznie wyraża on zarówno informację o strefie parkowania za opłatą, jak i zakaz parkowania bez uiszczenia opłaty przewidzianej za parkowanie w takiej strefie.

Regulacja tego rodzaju nie stwarza również podstaw do budowania argumentacji opartej na założeniu, że znak „D–44” zawiera jedynie informację o strefie płatnego parkowania, zaś źródłem obowiązku uiszczenia opłaty za parkowanie w takiej strefie jest wyłącznie stosowna uchwała rady gminy (rady miasta) podjęta w trybie przewidzianym w art. 13b ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. 2007, Nr 19, poz. 115).

Jest oczywiste, że uchwała rady gminy (rady miasta) o utworzeniu strefy płatnego parkowania determinuje powstanie takiej strefy, wytycza jej granice, określa czas w jakim par-kowanie jest płatne, wprowadza stawki opłat i zasady ich uiszczania.

Z tego punktu widzenia ma ona znaczenie jako podstawa prawna domagania się opłaty za parkowanie w takiej strefie. Każdy zainteresowany może bowiem sprawdzić, czy taka uchwała, wymagana przez przepisy powołanej wyżej ustawy o drogach publicznych, została podjęta w sposób wymagany przez prawo i czy spełnia założenia określone w ustawie, a także jak precyzuje granice strefy i zasady ponoszenia opłat za parkowanie na wytyczonych tam miejscach. Jednak cały ten aspekt nie przekłada się na sposób odczytania dyrektywy płynącej ze znaku „D–44”. Ta bowiem została zdefiniowana w sposób wyraźny w § 58 pkt 4 rozporządzenia o znakach sygnałach drogowych, jednoznacznie zabraniając parkowania w takiej strefie bez uiszczenia opłaty określonej w odpowiedniej uchwale rady gminy (rady miasta). Stąd też, niezastosowanie się do znaku „D–44”, wyrażającego obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie, jest naruszeniem dyrektywy płynącej z tego znaku i stanowi przekroczenie zakazu sformułowanego w § 58 pkt 4 powołanego wyżej rozporządzenia.

Na tym tle powstawały w przeszłości wątpliwości, czy dopuszczalne jest zamieszczenie niektórych elementów czynu, mających znaczenie dla odpowiedzialności karnej, w akcie normatywnym rangi podustawowej (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2002 r., I KZP 17/02). Ostatecznie rozstrzygnął tę kwestię Trybunał Konstytucyjny uznając, że zarówno delegacja ustawowa zawarta w art. 7 ust. 2 p.r.d. upoważniająca wskazanego tam ministra do sprecyzowania treści i znaczenia znaków i sygnałów drogowych – nie narusza Konstytucji RP, jak i sformułowany na tej podstawie w § 58 ust. 4 tego rozporządzenia zakaz parkowania bez uiszczenia opłaty obowiązującej w strefie płatnego parkowania – jest zgodny z Konstytucją (por. wyrok z dnia 27 stycznia 2004 r., P 9/03).

Wskazano, że językowa wykładnia przepisu art. 7 ust. 1 p.r.d. nie daje podstaw do kwestionowania rozwiązania polegającego na połączeniu w treści znaku kilku funkcji, np. informacji i zakazu lub zobowiązania do określonego zachowania. Jest to w pełni dopuszczalne także w świetle przepisów ratyfikowanej przez Polskę Konwencji o znakach i sygnałach drogowych (art. 2 ust. 4) sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. (Dz. U. z 1988 r. Nr 5, poz. 42 ze zm.). Sam rodzaj znaku nie określa zatem w całości płynącej z niego dyrektywy postępowania.

Trybunał podkreślił również, że w odniesieniu do znaku „D–44” – jego normatywna treść zwerbalizowana w odpowiednim przepisie rozporządzenia o znakach i sygnałach drogowych, jednoznacznie wyraża funkcję zakazu. Wskazano przy tym, że zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego akceptuje się rozwiązania legislacyjne, zgodnie z którymi znamiona wykroczenia są konstruowane w oparciu o elementy uregulowane w aktach normatywnych rangi podustawowej (por. postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2009 r., I KZP 29/08).

Postanowienie SN z dnia 23 września 2009 r., I KZP 15/09

Standard: 26750 (pełna treść orzeczenia)