Prowadzenie pojazdu bez uprawnienia ( art. 94 k.w.)

Penalizowany w art. 94 § 1 k.w. brak wymaganych uprawnień zachodzi wówczas, gdy dana osoba w ogóle nie uzyskała uprawnień do prowadzenia pojazdu określonej kategorii w sposób wskazany ustawowo, utraciła je w wyniku cofnięcia i musi ponownie ubiegać się o uzyskanie takich uprawnień lub posiadając de facto takie uprawnienia nie może w danej chwili ich realizować i z nich korzystać z uwagi np. na ich czasowe zawieszenie, nie powodujące jednak ich definitywnej utraty (por. np. wyrok SN z dnia 19 marca 2019 r., IV KK 59/19).

Wyrok SN z dnia 30 lipca 2024 r., I KK 232/24

Standard: 81646 (pełna treść orzeczenia)

Występek z art. 180a k.k. może popełnić jedynie osoba, wobec której wskazana w tym przepisie decyzja zapadła i tylko w okresie, na jaki - na jej mocy - cofnięto uprawnienia do kierowania pojazdami. Decyzja ta, co oczywiste, w dacie czynu musi być decyzją wykonalną. Zachowanie osoby, która prowadzi pojazd mechaniczny po zakończeniu okresu wskazanego w decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, ale bez ich odzyskania, nie stanowi zatem niestosowania się do decyzji o ich cofnięciu, lecz jest prowadzeniem pojazdu mechanicznego bez posiadania uprawnień. Tym samym zachowanie to nie wyczerpuje znamion przestępstwa z art. 180a k.k., a jedynie znamiona wykroczenia z art. 94 § 1 k.w.

Brak wymaganych uprawnień w rozumieniu art. 94 § 1 k.w. będzie zachodził zatem wówczas, gdy dana osoba w ogóle nie uzyskała uprawnień do prowadzenia pojazdu określonej kategorii w sposób wskazany ustawowo (ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami), utraciła je w wyniku cofnięcia i musi ponownie ubiegać się o uzyskanie takich uprawnień lub posiadając de facto takie uprawnienia nie może w danej chwili ich realizować i z nich korzystać z uwagi np. na ich czasowe „zawieszenie”, nie powodujące jednak ich definitywnej utraty (zob. wyrok SN z dnia 19 marca 2019 r., IV KK 59/19).

W tym kontekście należy przywołać również dyspozycję art. 104a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, który to przepis reguluje kwestię zawieszenia uprawnień do kierowania pojazdami, stanowiąc w szczególność w ust. 1, iż zawieszeniu ulegają uprawnienia do kierowania pojazdami osoby, której zatrzymano dokument stwierdzający posiadanie uprawnienia do kierowania (pkt 1) oraz wobec której starosta wydał decyzję administracyjną o zatrzymaniu dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdami (pkt 2).

Postanowienie SN z dnia 7 września 2023 r., V KK 273/23

Standard: 76543 (pełna treść orzeczenia)

Prowadzenie pojazdu mechanicznego po zakończeniu okresu wskazanego w decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi (co równoznaczne jest z nieistnieniem decyzji o cofnięciu uprawnień w obiegu prawnym), bez ich uprzedniego odzyskania, nie może być traktowane jako niestosowanie się do decyzji organu o ich cofnięciu, lecz jedynie jako prowadzenie pojazdu mechanicznego bez posiadania uprawnień, co nie wyczerpuje znamion występku z art. 180a k.k., a stanowi jedynie wykroczenie z art. 94 § 1 k.w.

Wyrok SN z dnia 7 marca 2023 r., V KK 323/22

Standard: 74267 (pełna treść orzeczenia)

Warunkiem zaistnienia odpowiedzialności karnej w myśl art. 180a k.k. jest nie tyle samo zachowanie polegające na kierowaniu pojazdem bez posiadania uprawnień (taki czyn penalizowany jest przez art. 94 § 1 k.w.), lecz zachowanie takie musi być powiązane z niezastosowaniem się do wydanej uprzednio decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi

Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2022 r., V KK 623/21

Standard: 63003 (pełna treść orzeczenia)

Prowadzenie pojazdu mechanicznego po zakończeniu okresu wskazanego w decyzji o cofnięciu uprawnień do kierowania pojazdami mechanicznymi, ale bez ich odzyskania, nie jest niestosowaniem się do decyzji o ich cofnięciu, lecz jedynie prowadzeniem pojazdu bez posiadania uprawnień. Tym samym, zachowanie takie nie wyczerpuje znamion przestępstwa z art. 180a k.k. Stanowi jedynie wykroczenie z art. 94 § 1 k.w.

Wyrok SN z dnia 20 listopada 2020 r., V KK 429/20

Standard: 55786 (pełna treść orzeczenia)

Strona przedmiotowa wykroczenia opisanego w art. 94 § 1 k.w. polega bowiem na prowadzeniu na drodze publicznej pojazdu bez wymaganego uprawnienia. Przez brak wymaganych uprawnień należy rozumieć zarówno sytuację, gdy dana osoba w ogóle nie uzyskała uprawnień do prowadzenia pojazdu określonej kategorii w sposób wskazany w przepisach ustawy - Prawo o ruchu drogowym, utraciła je w wyniku cofnięcia i musi ponownie ubiegać się o uzyskanie takich uprawnień lub posiadając de facto takie uprawnienia nie może w danej chwili ich realizować i z nich korzystać z uwagi np. na ich czasowe "zawieszenie", nie powodujące jednak ich definitywnej utraty.

Wyrok SN z dnia 19 marca 2019 r., IV KK 59/19

Standard: 28392 (pełna treść orzeczenia)

Relacja przepisów art. 180a k.k. i art. 94 § 1 k.w. pozostaje w stosunku lex specialis - lex generalis, przy czym przepisem szczególnym jest oczywiście art. 180a k.k. Oznacza to, że zasadniczo, osoba prowadząca pojazd mechaniczny, za wykroczenie z art. 94 § 1 k.w. będzie odpowiadała wyłącznie wtedy, gdy nigdy nie posiadała uprawnień do kierowania pojazdami albo co prawda posiadała w przeszłości owe uprawnienia i zostały jej one cofnięte, ale działa nieumyślnie.

Natomiast osoba, która prowadzi pojazd mechaniczny mimo cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami i czyni to umyślnie, będzie odpowiadała za przestępstwo z art. 180a k.k.

Wyrok SN z dnia 17 stycznia 2019 r., IV KK 60/18

Standard: 28391 (pełna treść orzeczenia)

Przestępstwem jest wykonywanie czynności objętych zakazem w okresie jego obowiązywania. Podejmowanie ich po tym okresie, mimo że sprawca nie uzyskał ponownie uprawnień, których dotyczył zakaz, np. uprawnień do prowadzenia pojazdów silnikowych, nie stanowi przestępstwa. Zachowania takie może wyczerpywać znamiona określone w innym przepisie, np. w art. 94 § 1 k.w.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 sierpnia 2010 r., II KK 184/10  podał, jakiego rodzaju zachowania stanowią wykroczenia z art. 94 § 1 k.w., słusznie uznając, że dyspozycję tego przepisu wyczerpuje, np. prowadzenie przez sprawcę pojazdu mechanicznego mimo wcześniejszego zatrzymania mu prawa jazdy na mocy prawomocnego postanowienia sądu wydanego na podstawie art. 137 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Jednocześnie zaznaczył, że taki czyn nie wyczerpuje znamion przestępstwa określonego w art. 244 k.k.

Wyrok SN z dnia 18 listopada 2015 r., V KK 189/15

Standard: 26741 (pełna treść orzeczenia)

Osobą niemającą uprawnień do prowadzenia pojazdu, w rozumieniu art. 94 § 1 k.w. jest także osoba, której zatrzymano prawo jazdy, w okresie jego zatrzymania, a gdy zatrzymanie trwało dłużej niż rok, także po tym okresie, o ile nie wydano jej prawa jazdy po spełnieniu wymogu określonego w art. 114 ust. 4 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2005 r. Nr 108. poz. 908 ze zm.).

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 2b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. 2005 Nr 108, poz. 908 ze zm.) osoba ubiegająca się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy, którego była pozbawiona na okres przekraczający jeden rok, podlega kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji, przez zdanie odpowiedniego do rodzaju uprawnienia do kierowania pojazdem egzaminu państwowego. Dokument stwierdzający uprawnienia do kierowania pojazdem wydaje się po zdaniu, przez osobę ubiegającą się o jego wydanie, odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje.

Wyrok SN z dnia 11 września 2008 r., IV KK 282/08

Standard: 42693 (pełna treść orzeczenia)

Skazanie oskarżonego było bezpodstawne, gdyż zarówno tablica rejestracyjna samochodu, jak i numery identyfikacyjne silnika nie nosiły śladów przerobienia, lecz były oryginalne, a samo zamontowanie w samochodzie zespołów nadwozia i silnika pochodzących z innych pojazdów tej samej marki, których numery identyfikacyjne nie odpowiadały danym z dowodu rejestracyjnego tego samochodu, nie wyczerpuje znamion określonych w art. 270 § 1 kk, ani też znamion innego przestępstwa. Prowadzenie zaś przez oskarżonego na drodze publicznej tak zmontowanego samochodu bez dokumentów o dopuszczeniu tego pojazdu do ruchu i bez uprawnień do prowadzenia pojazdów, wyczerpywało znamiona opisane w § 1 i w § 2 art. 94 kodeksu wykroczeń

Wyrok SN z dnia 18 maja 2000 r., V KKN 80/00

Standard: 81888 (pełna treść orzeczenia)