Umowa zlecenia w niepracowniczym zatrudnieniu; "uśpiona" umowa zlecenia

Wola stron wyrażona w umowie nie może być jednak sprzeczna z ustawą (art. 58 § 1 k.c.), przeto swoboda stron przy zawieraniu umowy nie jest nieograniczona (art. 353[1] k.c.). Inaczej rzecz ujmując, skoro wola stron nie może zmieniać ustawy, to strony nie mogą nazwać umową zlecenia umowy, której przedmiotem jest świadczenie pracy w rozumieniu art. 22 § 1 k.p. Umowy nazwane, posiadające uregulowanie w konkretnych przepisach prawnych, są determinowane przez właściwości ich podmiotów, przedmiotu i treści. Kwestia oceny sprowadza się do określenia, czy spełniają one warunki umowy typowej (według rygoru ustawowego).

Nawet przy założeniu, że rzeczywistą wolą obu stron było zawarcie umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy o zleceniu, nie przesądza to o wyniku niniejszego sporu. Istotne jest nie to, jaką formalnie konstrukcję prawną strony zastosowały dla oznaczenia nawiązanego stosunku prawnego, ale rzeczywiste cechy tego stosunku ujawnione w trakcie jego realizacji. Te też czynniki przesądzają o tym, czy nawiązany stosunek zatrudnienia jest stosunkiem pracy czy stosunkiem cywilnoprawnym.

Długotrwałe zatrudnienie przy ścince drzew wykonywane na podstawie umowy zlecenia w miejscach wyznaczanych na bieżąco przez zleceniodawcę i pod jego kierownictwem oraz z udziałem innych koordynowanych przez niego osób, powinno być uznane za zatrudnienie na podstawie stosunku pracy, a nie umowy zlecenia (art. 22 § 1[1] k.p.).

Wyrok SN z dnia 16 maja 2019 r., II PK 27/18

Standard: 61209 (pełna treść orzeczenia)

W wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2013 r., II PK 50/13, z dnia 1 kwietnia 2014 r., I PK 241/13 oraz z dnia 20 listopada 2013 r., II PK 55/13 podkreślono, że umowa zlecenia nie rodzi stosunku obligacyjnego przez samo jej sporządzenie (zawarcie) na piśmie, gdy nie są realizowane ani obowiązki zleceniodawcy, ani obowiązki zleceniobiorcy a praca, o której mowa w tej umowie, jest realizowana w ramach stosunku pracy nawiązanego z innym podmiotem. W takim wypadku nie ma potrzeby weryfikowania umowy zlecenia zawartej z odrębnym podmiotem z punktu widzenia jej skuteczności (ważności), bowiem należy ją uznać nie tyle za pozorną, co uśpioną (por. także wyrok SN z dnia 11 grudnia 2014 r., I PK 118/14).

Postanowienie SN z dnia 30 stycznia 2019 r., II PK 334/17

Standard: 26506 (pełna treść orzeczenia)