Pojęcie „obrońcy” w art. 225 § 3 k.p.k.

Norma zawarta w art. 225 § 3 k.p.k., obligująca organ dokonujący przeszukania do pozostawienia dokumentów bez zapoznawania się z ich treścią lub wyglądem, w sytuacji, gdy obrońca oświadczy, że wydane lub znalezione pisma lub inne dokumenty obejmują okoliczności związane z wykonywaniem przez niego tej funkcji, znajduje zastosowanie także w razie złożenia takiego oświadczenia przez aplikanta adwokackiego, upoważnionego przez adwokata na podstawie art. 77 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze (Dz. U. 2009 r. Nr 146, poz. 1188 ze zm.), do zastępowania go jako obrońcy w sprawie.

Wraz z przyjęciem upoważnienia aplikant przejmuje status beneficjenta, a zarazem strażnika tajemnicy obrończej, bo przecież podczas zastępowania obrońcy nie może ona być chroniona w mniejszym stopniu, niż przy wykonywaniu tej funkcji przez adwokata.

U podstaw instytucji tajemnicy obrończej jest ochrona prawa oskarżonego do obrony i umożliwienie mu korzystania z tego prawa. Urzeczywistnia się ono także przez wyłączenie prawnej możliwości uzyskania przez organy prowadzące postępowanie wiedzy, którą obrońca posiadł w sprawie, w tym informacji co do zamierzonego sposobu wykonywania obrony.

Status procesowy aplikanta adwokackiego przy zastępowaniu obrońcy nie różni się od tego, który przysługuje adwokatowi jako obrońcy. Występuje on jako alter ego obrońcy i korzysta z przysługujących mu uprawnień.

Tak więc oświadczenie złożone w trybie art. 225 § 3 k.p.k. przez aplikanta adwokackiego wobec funkcjonariuszy ABW dokonujących przeszukania, że dwa skoroszyty zawierają dokumenty związane z wykonywaniem funkcji obrońcy w sprawie, w której działa on w tym charakterze na podstawie upoważnienia, stanowiło realizację tej funkcji pełnionej przez niego na podstawie przepisów o ustroju adwokatury.

Postanowienie SN z dnia 26 października 2011 r., I KZP 12/11

Standard: 26131 (pełna treść orzeczenia)