Zażalenie na postanowienie dotyczące przeszukania i zatrzymania (art 236 k.p.k.)

Z zasady racjonalności ustawodawcy wynika potrzeba zróżnicowania przesłanek podważania zatrzymania w zależności od tego, czy chodzi o osobę, czy rzecz. W razie zatrzymania osoby może się ona domagać zbadania nie tylko legalności, ale również zasadności i prawidłowości tej czynności. Niespełnienie tych warunków powoduje stwierdzenie w orzeczeniu ich braku (art. 246 § 1 i 3 k.p.k.).

W przypadku zaskarżenia zatrzymania rzeczy sąd nie ma obowiązku stwierdzić niezasadności lub nieprawidłowości tej czynności, a więc uznać, iż należy zapewnić taką samą ochronę posiadaniu rzeczy i wolności osobistej człowieka

Rozpoznanie zażalenia wniesionego na podstawie art. 236 § 1 k.p.k. na postanowienie wydane lub czynność dokonaną w postępowaniu przygotowawczym jest incydentalną (wpadkową) czynnością sądu w tym postępowaniu. Sąd nie jest gospodarzem tego postępowania. Ma zatem obowiązek orzekać w ramach określonych przez ustawę procesową, które nie zostały tu poszerzone przez wskazanie na potrzebę odpowiedniego zastosowania art. 440 k.p.k.

Incydentalne postępowanie, zainicjowane zażaleniem złożonym na podstawie art. 236 § 1 k.p.k. na czynność zatrzymania rzeczy, a rozpoznawanym na podstawie art. 329 § 1 k.p.k. i art. 467 § 2 k.p.k., nie stwarza możliwości blokowania wszczęcia postępowania przygotowawczego ani tamowania biegu tego postępowania. Dodatkowo procedowanie sądu w razie ujawnienia się - po dokonaniu czynności zatrzymania, na którą złożono zażalenie - okoliczności wyłączającej postępowanie musi uwzględniać dyspozycję art. 323 § 3 k.p.k. w zw. z art. 45a k.k. oraz art. 43 § 1 i 2 k.k.s. i 47 § 4 k.k.s., w tym fakt, że sąd nie jest gospodarzem tego postępowania.

Postanowienie SN z dnia 29 listopada 2016 r., I KZP 7/16

Standard: 26127 (pełna treść orzeczenia)

Zażalenie na postanowienie prokuratora co do dowodów rzeczowych wydane w następstwie umorzenia śledztwa, o którym mowa w art. 323 § 2 k.p.k., na podstawie art. 465 § 2 k.p.k. przysługuje do sądu właściwego do rozpoznania sprawy, gdyż w tym wypadku ustawa nie stanowi inaczej. Tracący niebawem moc obowiązującą (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2008 r., K. 38/07 – Dz. U. Nr 123, poz. 802) art. 236 § 2 k.p.k., w myśl którego zażalenie na postanowienie prokuratora w przedmiocie dowodów rzeczowych rozpoznaje prokurator nadrzędny, nie ma tu bowiem zastosowania, ponieważ chodzi w nim o zażalenie na postanowienie wydane wyłącznie „w toku” postępowania przygotowawczego, a nie po jego zakończeniu.

Postanowienie SN z dnia 24 października 2008 r., WZ 64/08

Standard: 35366 (pełna treść orzeczenia)