Brak powinności pouczania podejrzanego przed każdą czynnością

Pogląd, aby pouczać oskarżonych o przysługujących im uprawnieniach przed każdym przesłuchaniem nie znajduje żadnego oparcia w obecnie obowiązujących przepisach. W szczególności nie wynika on z brzmienia art. 175 § 1 k.p.k. Przepis ten stanowi, że oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia, może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień, a o prawie tym należy go pouczyć. Normę tą należy jednak interpretować w powiązaniu z wcześniej powołanym art. 300 k.p.k. oraz art. 386 § 1 k.p.k., które wskazują moment w jakim powinno nastąpić takie pouczenie. Na etapie postępowania przygotowawczego musi się to odbyć przed pierwszym przesłuchaniem, zaś w postępowaniu jurysdykcyjnym po odczytaniu aktu oskarżenia.

Art. 175 § 1 k.p.k. nie nakłada powinności informowania o uprawnieniach przed każdym przesłuchaniem, gdyż takiego sformułowania wprost nie zawiera. Poza tym użycie zwrotu: "o prawie tym należy go pouczyć" wskazuje na jednokrotność takiej czynności (w zależności od etapu postępowania). W innym przypadku ustawodawca użyłby formy "pouczać", co wskazywałoby na konieczność ponawiania informacji o uprawnieniach w zależności od potrzeb procesowych.

Taki sposób rozumienia treści art. 175 § 1 k.p.k. nakazuje jego wykładnia językowa, która pozostaje w zgodzie z wynikami wykładni systemowej pozwalającej na spójne powiązanie tego przepisu z przepisami zawartymi w art. 300 k.p.k. oraz 386 § 1 k.p.k.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 29 marca 2012 r., II AKa 59/12

Standard: 25752