Głosy końcowe stron – znaczenie w postępowaniu
Głosy końcowe (art. 406 k.p.k.)
Głosy stron stanowią kolejny etap rozprawy głównej, umiejscowiony między przewodem sądowym, a wyrokowaniem ściśle związany z kontradyktoryjnością rozprawy głównej. Strony mają nie tylko prawo wypowiedzenia się w toku rozprawy głównej co do każdej kwestii podlegającej rozstrzygnięciu (art. 367 k.p.k.), lecz także uprawnienie to przysługuje im po zakończeniu postępowania dowodowego.
Głosy stron to jedna z istotniejszych czynności podejmowanych w toku postępowania sądowego. Dla stron stanowi ostatnią okazję do przekonania sądu do swojej tezy prezentowanej w toku rozprawy. Mogą one mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu, a więc na orzeczenie o winie i karze. Dokonuje się w nich podsumowania wyników postępowania dowodowego przeprowadzonego na rozprawie oraz oceny całego przewodu sądowego. Gruntowna analiza dowodów zaprezentowanych w toku przewodu sądowego, pełne i dokładne ich naświetlenie ma przekonać sąd o słuszności tez oskarżenia lub braku podstaw do ich przyjęcia
Wyrok SA w Warszawie z dnia 12 listopada 2012 r., II AKa 325/12
Standard: 25687 (pełna treść orzeczenia)
Narusza, określone w art. 6 k.p.k., prawo oskarżonego do korzystania z pomocy obrońcy, prowadzenie rozprawy głównej w fazie głosów stron i wyrokowania, pod jego nieusprawiedliwioną nieobecność, chociaż udział w niej nie jest obowiązkowy, gdy brak jest na tę absencję zgody oskarżonego, który też dostatecznie nie usprawiedliwił swej nieobecności.
Faktem jest, że oskarżony niejednokrotnie wyrażał zgodę na prowadzenie postępowania sądowego pod nieobecność obrońcy, ale zgody oskarżonego na prowadzenie postępowania pod nieobecność obrońcy nie można domniemywać przy milczeniu oskarżonego ani rozciągać jej na dalsze terminy rozpraw.
Strony i obrońca, po zamknięciu przewodu sądowego (art. 406 k.p.k.), tuż przed naradą sądu (art. 408 k.p.k.) i wydaniem wyroku, wypowiadają się o istocie procesu – jego przedmiocie, to jest sprawstwie, winie i ewentualnie karze dla oskarżonego, a także o rozstrzygnięciach akcesoryjnych, ale często obligatoryjnych. Użyta przez nich argumentacja może mieć decydujący wpływ na treść rozstrzygnięć sądu.
Zaistniałe naruszenie prawa do obrony oskarżonego zwykle ma wpływ na treść wyroku dlatego, że zubaża sąd o argumentację o niewinności oskarżonego albo istnieniu okoliczności łagodzących. Nie można przecież zakładać, że skoro argumentacja taka nie została przedstawiona, to nie istnieje, oraz, że sąd zawsze jest dysponentem pełnej wiedzy decydującej o losie oskarżonego.
Wyrok SN z dnia 7 kwietnia 2010 r., V KK 273/09
Standard: 34083 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 40536