Termin do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, (art. 341 § 5 k.p.k.)

Termin do złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu (art. 341 § 5 k.p.k.), biegnie od daty jego ogłoszenia (art. 422 § 1 k.p.k.), a nie doręczenia (art. 100 § 3 k.p.k.), chyba że zaistniały okoliczności określone w art. 422 § 2 k.p.k.

O terminach posiedzeń, na których wydawane są wyroki, z wyjątkiem postępowania wznowieniowego (art. 544 § 3 in principio k.p.k.), zawiadamiane są wszystkie podmioty uprawnione do wniesienia apelacji. W wypadku wyroku warunkowo umarzającego postępowania są to: pokrzywdzony, obrońcy i pełnomocnicy (art. 339 § 5 k.p.k., art. 342 § 1 k.p.k.).

Wydanie wyroku w każdym wypadku, a więc i wówczas, gdy sąd warunkowo umarza postępowanie na posiedzeniu, niewątpliwie kończy "rozpatrzenie sprawy" w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP z 1997 r. Przepis ten stanowi, iż musi to być rozpatrzenie "jawne", a więc "publiczne". Ten wymóg odnosi się zarówno do rozprawy, jak i posiedzenia, w toku którego następuje "rozpatrzenie sprawy". Taki sam standard "publiczności" wyrokowania wynika z art. 6 ust. 1 Konwencji Europejskiej z 1950 r. o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Gdyby nawet uznać, iż nie jest wystarczająca dla przyjęcia prawa do obecności na posiedzeniu każdego zainteresowanego, w tym dla stron, sama analiza przepisów obowiązującej karnej ustawy procesowej, to prawo takie należałoby wywieść wprost właśnie z art. 45 ust. 1 Konstytucji, która w art. 8 ust. 2 nakazuje bezpośrednie stosowanie jej przepisów oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji Europejskiej, gdyż art. 91 ust. 2 Konstytucji stanowi o pierwszeństwie ratyfikowanej za zgodą parlamentu konwencji międzynarodowej przed ustawą, jeśli nie da jej się z tą ustawą pogodzić. Tym bardziej jest to uzasadnione, że karna ustawa procesowa z całą pewnością nie statuuje niedostępności posiedzenia dla zainteresowanych nią osób (szerzej zob. P. Hofmański: O jawność posiedzeń sądowych w procesie karnym, Księga Jubileuszowa ku czci prof. A. Bulsiewicza, Toruń 2004, w druku).

Skoro zatem w posiedzeniu, mającym za przedmiot "rozpatrzenie sprawy", kończącym się wydaniem wyroku, uczestniczyć mogą nie tylko strony i ich przedstawiciele, ale także publiczność, to niewątpliwe jest, że mamy w tym wypadku do czynienia z jawnym - publicznym rozpatrzeniem sprawy, w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, a zapadły na takim posiedzeniu wyrok jest ogłaszany publicznie, w rozumieniu art. 418 § 1 k.p.k. i art. 422 § 1 k.p.k.

Jeżeli tak, to właśnie ten ostatni przepis, a nie przepis art. 100 § 3 k.p.k., określa początek terminu do złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Nie można, wobec tego, podzielić prezentowanego w piśmiennictwie poglądu, że przepisy art. 100 § 3 i 6 k.p.k. ustanawiają, odmienne od tych określonych w art. 422 § 1 i 2 k.p.k. oraz w art. 482 § 1 zd. drugie k.p.k., zasady składania wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Tylko w wypadku, gdy oskarżony pozbawiony wolności, który nie ma obrońcy, nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku na posiedzeniu, termin ten, zgodnie z unormowaniem art. 422 § 2 k.p.k., biegnie od daty doręczenia mu wyroku.

Sąd Najwyższy, dostrzegając, że zaprezentowany w niniejszej uchwale pogląd dotyczący zewnętrznej jawności posiedzenia stawia w wielu sytuacjach procesowych pod znakiem zapytania racjonalność unormowań zawartych w art. 100 § 3 k.p.k. oraz w art. 418a k.p.k., doszedł jednak do przekonania, iż względy natury konstytucyjnej przemawiają za przyjętym stanowiskiem.

Uchwała SN z dnia 25 marca 2004 r., I KZP 46/03

Standard: 25610 (pełna treść orzeczenia)