Zażalenie na postanowienie o zawieszeniu postępowania przez sąd odwoławczy (art. 426 k.p.k.)

Przedmiotem zażalenia na podstawie art. 426 § 2 zd. pierwsze k.p.k. mogą być  lege non distinguente wszystkie postanowienia o zawieszeniu postępowania wydane w toku postępowania odwoławczego, w tym również postanowienia o zawieszeniu postępowań incydentalnych mających swój przebieg w toku postępowania odwoławczego.

Brak jest jakichkolwiek argumentów przemawiających za dekodowaniem zwrotu użytego w treści przepisu art. 426 § 2 zd. pierwsze k.p.k., odnoszącego się do postanowień podlegających zaskarżeniu („wydane w toku postępowania odwoławczego postanowienie o zawieszeniu postępowania”) w sposób restryktywny, tj. odnoszący się tylko do postanowień o zawieszeniu samego postępowania odwoławczego. Przeciwnie, analiza przeprowadzona w płaszczyźnie językowej wskazuje w sposób jednoznaczny na to, że przewidziane w tym przepisie i wprowadzone w 2019 r. rozszerzenie zaskarżalności postanowień incydentalnych o postanowienia dotyczące verba legis „zawieszenia postępowania” nie wprowadza żadnej dyferencjacji i nie wyłącza z kategorii zaskarżalnych postanowień rozstrzygnięć wydawanych w odniesieniu do postępowań incydentalnych toczących się w ramach głównego postępowania odwoławczego (są to przecież także postanowienia wydane w „toku postępowania odwoławczego”). Gdyby tak miało być, to niewątpliwie ustawodawca poczyniłby stosowne zastrzeżenie w treści przepisu, przez jego doprecyzowanie i wskazanie na to, że jego dyspozycją są objęte wyłącznie postanowienia o zawieszeniu postępowania odwoławczego (postanowienia o zawieszeniu postępowania głównego). Obecne ujęcie tego przepisu takiego ograniczenia nie przewiduje.

Postanowienie SN z dnia 20 lutego 2025 r., II KZ 19/24

Standard: 86769 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 426 § 1 k.p.k. od orzeczeń sądu odwoławczego oraz od orzeczeń wydanych przez Sąd Najwyższy nie przysługuje środek odwoławczy, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wbrew temu, co podnosi skarżąca, przepis art. 22 § 2 k.p.k., dopuszczający możliwość zaskarżenia postanowienia w przedmiocie zawieszenia postępowania, nie ma charakteru wyjątku od reguły wyrażonej w art. 426 § 1 k.p.k. (zob. postanowienie SA w Katowicach z dnia 16 grudnia 2015 r., II AKz 682/15).

Stanowi on natomiast wyjątek od reguły wyrażonej w art. 459 § 1 k.p.k., zgodnie z którą zażalenie przysługuje na postanowienia sądu zamykające drogę do wydania wyroku, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Gdyby ustawodawca chciał wprowadzić możliwość zaskarżenia postanowień sądu odwoławczego w przedmiocie zawieszenia postępowania, to w art. 22 § 2 k.p.k. musiałby przewidzieć tzw. instancję poziomą, wyraźnie adresując to unormowanie do rozstrzygnięć sądu drugiej instancji, tak jak to uczynił w redakcji przepisów art. 426 § 2 k.p.k. czy art. 430 § 2 k.p.k. We wszystkich przewidzianych tam przypadkach mowa jest o sądzie odwoławczym z punktu widzenia roli sądu w orzekaniu co do istoty sprawy, zaś co do kwestii, w których przewidziano - na zasadzie wyjątku od reguły wyrażonej w art. 426 § 1 k.p.k. - możliwość wniesienia zażalenia do innego składu równorzędnego sądu odwoławczego, sąd ten rozstrzyga jako sąd pierwszej instancji.

Z tego względu nie jest trafne stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2013 r., II AKa 82/13, gdzie dopuszczalność zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji uzasadniono m.in. jego rolą w rozstrzyganiu kwestii incydentalnej, wskazując, że wydając na rozprawie apelacyjnej postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania, sąd apelacyjny nie był sądem odwoławczym, lecz w występującym układzie procesowym był sądem pierwszej instancji.

Postanowienie SN z dnia 18 lipca 2017 r., KSP 6/17

Standard: 25477 (pełna treść orzeczenia)