Odrzucenie pozwu ze względu na brak jurysdykcji krajowej (art. 1099 k.p.c.)

Jurysdykcja krajowa to kompetencja sądów danego państwa do rozpoznawania spraw cywilnych. Jurysdykcja jest zaliczana do bezwzględnych przesłanek procesowych i warunkuje dopuszczalność postępowania cywilnego. Kryterium wskazujące jurysdykcję sądów danego państwa dla określonych spraw cywilnych określa się mianem łącznika (np. łącznik obywatelstwa lub miejsca zamieszkania strony).

Zgodnie z brzmieniem art. 1099 § 1 i 2 KPC brak jurysdykcji krajowej Sąd obowiązany jest brać pod rozwagę z urzędu, w każdym stanie sprawy. W razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej Sąd odrzuca pozew z zastrzeżeniem art. 1104 § 2 KPC lub art. 1105 § 6 KPC Brak jurysdykcji krajowej stanowi przyczynę nieważności postępowania. Brak jurysdykcji krajowej wiąże się bądź z tym, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego lub umów międzynarodowych nie przyznają w pewnym zakresie sądom polskim kompetencji do rozpoznania sprawy (a same strony nie umówiły się o jurysdykcję sądów polskich), bądź z wyłączeniem jurysdykcji w drodze umowy zawartej na podstawie art. 1105 KPC.

Branie przez Sąd pod uwagę z urzędu braku jurysdykcji oznacza, że Sąd obowiązany jest działać w tym zakresie z własnej inicjatywy, niezależnie od ewentualnego zgłoszenia zarzutu braku jurysdykcji przez stronę bądź uczestnika postępowania.

Sąd bierze pod uwagę brak jurysdykcji w każdym stanie sprawy, czyli od chwili wszczęcia postępowania do jego prawomocnego zakończenia. Pierwotny brak jurysdykcji krajowej w procesie skutkuje odrzuceniem pozwu.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 30 grudnia 2019 r., I ACa 672/19

Standard: 37502 (pełna treść orzeczenia)

Sąd z urzędu w każdym stanie sprawy bierze pod uwagę brak jurysdykcji krajowej ale tylko wtedy, gdy zachodzi jurysdykcja wyłączna w warunkach art. 24 rozporządzenia/ art. 1103[8] k.p.c., art. 1103[9] k.p.c., art. 1107[1] k.p.c., art. 1109 1 k.p.c., art. 1110[2] k.p.c., art. 1110[4] k.p.c.

Postanowienie  z dnia 29 października 2018 r., III APz 5/18

Standard: 81262 (pełna treść orzeczenia)