Dziedziczność uprawnienia do sądowej waloryzacji renty spadkodawcy (art. 358[3] § 3 k.c. i 922 k.c.)

Prawo podmiotowe do żądania zmiany wysokości świadczeń pieniężnych (art. 358[1] § 3 k.c.) spełnianych na podstawie umowy renty nie wchodzi do spadku nawet wtedy, gdy powództwo obejmujące takie żądanie zostało wytoczone jeszcze przez spadkodawcę. 

Nie budzi wątpliwości, że roszczenia z tytułu renty są ściśle związane z osobą zmarłego i - poza zaległościami zobowiązanego do zapłaty za czas, gdy uprawniony do renty żył, lecz renta nie była wypłacana albo była wypłacana w nieprawidłowej wysokości - nie podlegają dziedziczeniu. Waloryzacja sądowa, dokonana na podstawie żądania zgłoszonego przez uprawnionego do renty, mogłaby dotyczyć wyłącznie świadczeń należnych do jego śmierci. Nie można zmieniać treści łączącego strony stosunku zobowiązaniowego po tym, gdy stosunek ten wygasł wskutek śmierci jednej z jego stron.

Skoro roszczenie o zapłatę renty wygasa wraz ze śmiercią uprawnionego, to nie można odziedziczyć uprawnienia do żądania dokonania przez sąd waloryzacji wysokości świadczenia z tytułu już wygasłej renty.

Ustawodawca może zadecydować o tym, że roszczenie o świadczenie ściśle związane z osobą spadkodawcy i przez to nienależące do spadku będzie jednak przechodziło na jego następców prawnych. Szczególną podstawę dziedziczenia roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia w razie wytoczenia o nie powództwa przed otwarciem spadku ustawodawca przewidział w art. 445 § 3 k.c. Skoro w odniesieniu do uprawnienia domagania się przez sąd waloryzacji należnego świadczenia rentowego nie ma podobnej regulacji, to trzeba uznać, że brak ten jest prawnie relewantny i potwierdza tezę o braku podstaw do opowiedzenia się za dziedzicznością sytuacji prawnej związanej z dochodzeniem przez spadkodawcę uprawnienia do sądowej waloryzacji renty należnej spadkodawcy.

Uchwała SN z dnia 19 października 2018 r., III CZP 29/18

Standard: 25222 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy