Doręczenie odpisu pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa (art. 132 k.p.c.)
Doręczenia autonomiczne; bezpośrednie, bez udziału sądu (art. 132 k.p.c.) Przedmiotowa zmiana powództwa (art. 193 k.p.c. i art 383 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Prawidłowym postępowaniem po zmianie powództwa, innej niż jego ograniczenie czyli częściowe cofnięcie pozwu, jest nadanie biegu pismu zawierającemu zmianę tak jak pierwotnemu pozwowi, i dopiero z chwilą doręczenia pozwanemu tego pisma powstaje stan zawisłości sprawy. Jednakże naruszenie tych reguł nie może automatycznie oznaczać nieważności postępowania.
Postanowienie SN z dnia 29 listopada 2023 r., III CZ 77/23
Standard: 76481 (pełna treść orzeczenia)
Odpis pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa nie podlega doręczeniu na podstawie art. 132 § 1 k.p.c.
Pismo zawierające rozszerzenie powództwa wywołuje wynikające z art. 192 k.p.c. szczególne skutki zawisłości sprawy w zakresie rozszerzonego żądania. Co więcej, jego doręczenie może wywołać także skutki materialnoprawne (w szczególności skutki wezwania do zapłaty, z czym może wiązać się powstanie uprawnienia do żądania odsetek za opóźnienie).
Pismo obejmujące rozszerzenie powództwa nie zostało uwzględnione w art. 132 § 11 k.p.c., chociaż wymienia się w tym przepisie pozew wzajemny, co traktuje się jako istotny argument przemawiający za stanowiskiem, że pismo procesowe zawierające rozszerzenie powództwa – w przeciwieństwie do pozwu wzajemnego – podlega bezpośredniemu doręczeniu zgodnie z art. 132 § 1 k.p.c. (por. uz. wyroku SN z dnia 11 lutego 2015 r., I PK 123/14).
Za poglądem, że odpis pisma procesowego zawierający rozszerzenie powództwa nie podlega doręczeniu na podstawie art. 132 § 1 k.p.c., przemawiają argumenty natury funkcjonalnej (praktycznej) i aksjologicznej. Niezależnie do zasady ciągłości postępowania – pismo zawierające rozszerzenie powództwa pełni rolę pozwu w zakresie rozszerzonego żądania, skoro musi spełniać wymagania formalne pozwu (art. 187 w zw. z art. 193 § 21 k.p.c.). W przypadku doręczeń bezpośrednich – bez kontroli formalnej dokonywanej przez sąd ex ante – pozwany, w wyniku otrzymanie tego pisma, w trosce o własny interes, byłby zmuszony do podjęcia obrony przez rozszerzonym powództwem, chociaż ostatecznie sąd mógłby uznać ex post, że do skutecznego rozszerzenia powództwa nie doszło.
Należy podzielić pogląd przyjęty w uchwale z dnia 21 stycznia 2016 r., III CZP 95/15, że bezpośrednim doręczeniom pism procesowych obejmujących rozszerzenie powództwa sprzeciwia się obowiązek kontroli przez sąd dopuszczalności rozszerzenia powództwa.
Przepis art. 193 § 3 in fine k.p.c. powinien chronić pozwanego przed koniecznością podjęcia obrony, jeżeli pismo nie spełnia wymagań pozwu, co jest możliwe tylko wtedy, gdy takiej kontroli dokona sąd przed doręczeniem pozwanemu pisma powoda zawierającego zmianę powództwa.
Przy doręczeniu bezpośrednim może się okazać, że strony zaczną już toczyć spór w zakresie rozszerzonego powództwa (w szczególności poprzez złożenie odpowiedzi na rozszerzone powództwo zgodnie z art. 207 § 1 k.p.c.) zanim jeszcze sąd rozstrzygnie, czy na skutek rozszerzenia sprawa podlega przekazaniu innemu sądowi (art. 193 § 2 k.p.c.).
W orzecznictwie i nauce prawa akcentuje się także, że przy bardzo liberalnym sposobie dokumentowania bezpośrednich doręczeń pism procesowych, przewidzianym w art. 132 § 1 k.p.c. (brak wymogu uzyskania potwierdzenia odbioru przysyłki poleconej), strona powodowa oraz sąd nie mają informacji, czy i kiedy pismo procesowe zawierające zmianę powództwa zostało doręczone zawodowemu pełnomocnikowi pozwanego. Tymczasem od daty doręczenia pisma zależą nie tylko przewidziane w art. 192 k.p.c. skutki zawisłości sprawy w zakresie rozszerzonego powództwa, ale także ewentualne skutki materialnoprawne.
Doręczenie za pośrednictwem sądu pozwala w sposób jednoznaczny ustalić datę doręczenia pozwanemu odpisu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa – ze względu na wynikający z art. 142 § 1 k.p.c. wymóg pisemnego potwierdzenia ich odbioru, zapewnia sądowi (przewodniczącemu) wpływ na zarządzanie przebiegiem postępowania, sprzyjając jego szybkości i sprawności, gwarantuje pozwanemu prawo do obrony, dając stronom pewność, że rozszerzenie powództwa było skuteczne, a sprawa nie podlega przekazaniu innemu sądowi.
Uchwała SN (7) z dnia 11 grudnia 2018 r., III CZP 31/18
Standard: 25212 (pełna treść orzeczenia)