Odmowa sądu dalszego udziału w postępowaniu; utrata statusu zainteresowanego

Utrata przez dotychczasowego uczestnika postępowania statusu „zainteresowanego” wywołuje potrzebę formalnego wyeliminowania go z postępowania z powodu niedopuszczalności merytorycznego orzekania względem niego. Stan taki powinien skutkować decyzją procesową eliminującą podmiot od dalszego udziału w sprawie. W judykaturze przyjmuje się, że skutek taki może nastąpić przez umorzenie postępowania z jego udziałem (art. 355 § 1 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.) (postanowienie SN z dnia 20 października 2004 r., IV CK 91/04).

Prezentowany jest również pogląd, który podziela Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę kasacyjną, że utrwalona praktyka orzecznicza dopuszcza wydawanie postanowień o odmowie dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie lub zwolnienia od udziału w sprawie, podejmowanych z urzędu albo na wniosek (postanowienie SN z dnia 5 grudnia 2019 r., III CZP 39/19).

Utrata przez uczestnika statusu zainteresowanego, wywołująca potrzebę jego wyeliminowania z toczącego się postępowania skutkuje odmową dalszego udziału w postępowaniu nieprocesowym osobie, która nie jest zainteresowana jego wynikiem (postanowienie SN z dnia 1 października 1999 r., II CKN 606/99).

Z tych względów postanowienie Sądu Okręgowego w przedmiocie „zwolnienia od udziału w sprawie”, nie było wadliwe, skoro zmierzało do wyeliminowania z postępowania podmiotu, w stosunku do którego, wydanie merytorycznego orzeczenia było niedopuszczalne. 

Postanowienie SN z dnia 7 maja 2021 r., I CSKP 25/21

Standard: 80698 (pełna treść orzeczenia)

Przepisy przewidują wprost, że zainteresowany w sprawie staje się uczestnikiem przez sam fakt wzięcia udziału w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji z własnej inicjatywy (art. 510 § 1 k.p.c.) albo przez wezwanie do wzięcia udziału w sprawie przez sąd (art. 510 § 2 k.p.c.).

W judykaturze przyjęto, że w odniesieniu do takich podmiotów, oraz szczególnej kategorii uczestników z mocy ustawy, konieczny jest indywidualny akt procesowy podnoszący dany podmiot do roli uczestnika postępowania (por. uz. uchwały (7) SN z dnia 20 kwietnia 2010 r., III CZP 112/09).

Utrwalona praktyka orzecznicza odstąpiła od wydawania w tym przedmiocie przez sądy rozstrzygnięć o charakterze pozytywnym, ograniczając je do postanowień o odmowie dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie lub zwolnienia od udziału w sprawie, podejmowanych z urzędu albo na wniosek.

Postanowienie SN z dnia 5 grudnia 2019 r., III CZP 39/19

Standard: 80699 (pełna treść orzeczenia)