Zakaz przelewu wierzytelności ze względu na kryterium właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 k.c.)
Niedopuszczalność przelewu w świetle art 509 § 1 k.c.
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
W doktrynie przyjmuje się, że przelew byłby sprzeczny z właściwością zobowiązania, gdyby zmiana wierzyciela prowadziła do zmiany „tożsamości zobowiązania”, naruszałby interesy dłużnika, prowadząc do nałożenia na niego dodatkowych obowiązków lub ryzyka, które nie występowały w ramach pierwotnego stosunku zobowiązaniowego. Czynnikiem przesądzającym o niedopuszczalności cesji z powodu naruszenia właściwości zobowiązania może być szczególne zaufanie, na jakim oparty jest dany stosunek zobowiązaniowy czy też ścisłe związanie wierzytelności, także o majątkowym charakterze, z osobą wierzyciela, gdzie ze względu na przedmiot świadczenia istotne są przymioty osoby, która ma spełnić świadczenie. Wierzytelność ściśle związana z osobą danego wierzyciela jest „dopasowana” do jego konkretnych, indywidualnych potrzeb i interesów, nie może być przeniesiona na inny podmiot bez naruszenia interesów dłużnika, który musiałby podejmować wiele działań dla zaspokojenia tak specyficznych, indywidualnych interesów i potrzeb. Jako przykład wskazuje się obowiązki określone w art. 908 § 1 k.c. (Komentarz do k.c. red. Gniewek 2017, wyd. 8).
Wyrok SO w Warszawie z dnia 9 lipca 2019 r., XXVII Ca 2583/18
Standard: 80371 (pełna treść orzeczenia)
Stosownie do art. 509 § 1 k.c., wierzyciel jest władny bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, czyli przelać ją na tę osobę, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Właściwość zobowiązania - o którą tylko spośród przyczyn niezbywalności wierzytelności wymienionych w tym przepisie może chodzić przy rozstrzyganiu przedstawionych zagadnień prawnych - sprzeciwia się (w ogóle lub bez zgody dłużnika) przelewowi wierzytelności dwojakiego rodzaju.
Po pierwsze - wierzytelności z zobowiązań, w wypadku których dłużnikowi nie jest obojętne wobec kogo spełnia świadczenie. Na przykład, nie jest obojętne osobie oddającej lokal w najem, kto będzie korzystał z lokalu w ramach prawa najmu (zob. art. 688[2] k.c.), a osobie oddającej rzecz w dzierżawę – kto w ramach prawa dzierżawy będzie używał rzeczy i pobierał jej pożytki (zob. art. 698 k.c.), podobnie jak nie jest obojętne osobie, która zobowiązała się w umowie przedwstępnej do zawarcia oznaczonej umowy, czy przyrzeczoną umowę zawrze z drugą strona umowy przedwstępnej, czy z inną osobą występującą wobec niej jako nabywca wierzytelności z umowy przedwstępnej (cesjonariusz). We wszystkich podanych przykładach właściwość zobowiązania sprzeciwia się przelewowi wynikającej z zobowiązania wierzytelności o świadczenie niepieniężne (prawa najmu, prawa dzierżawy, prawa żądania zawarcia umowy przyrzeczonej w umowie przedwstępnej).
Po drugie, właściwość zobowiązania sprzeciwia się przelewowi wierzytelności, których cel powstania, determinujący właściwość zobowiązania będącego ich źródłem, może być osiągnięty wyłącznie wtedy, gdy świadczenie zostanie spełnione wierzycielowi osobiście; do tej kategorii należą np.: wierzytelności alimentacyjne, prawo do renty (art. 903 k.c.), wierzytelności z umów zlecenia i umów o dzieło, gdy świadczenie dłużnika dostosowane jest do cech osobistych wierzyciela (zleceniodawcy lub zamawiającego), roszczenie o zakaz konkurencji przyznane wierzycielowi osobiście.
Uchwała SN z dnia 6 kwietnia 2018 r., III CZP 114/17
Standard: 15673 (pełna treść orzeczenia)