Relacja pomiędzy przepisem art. 391 § 2 k.p.k. i art. 394 § 2 k.p.k.

Nowa redakcja przepisu art. 394 § 2 k.p.k. niewątpliwie poszerza możliwość pośredniego przeprowadzania dowodów na rozprawie przez to, że przepis ten dotyczy także, oprócz dokumentów, protokołów podlegających odczytaniu na rozprawie oraz rezygnuje ze zgodnego wniosku stron obecnych na rozprawie jako warunku stosowania tego przepisu.

Pojawia się zatem kwestia relacji pomiędzy przepisem art. 391 § 2 k.p.k. i art. 394 § 2 k.p.k., która, jak się wydaje, posiada kluczowy charakter. Celem pierwszego z powołanych przepisów jest wypowiedzenie się osoby przesłuchiwanej co do treści i na okoliczność odczytanych zeznań tak z powodu odmowy ich złożenia, jak też ich odmiennej treści lub niepamięci świadka. Przepis ten, czyniąc zadość zasadzie bezpośredniości, ma także na celu dążenie do wyjaśnienia prawdy materialnej poprzez uzyskanie oświadczenia osób przesłuchiwanych. Zatem, ujawnienie bez odczytywania protokołów przesłuchania świadków, oskarżonych, o których stanowią przepisy art. 391 i art. 389 k.p.k., ograniczałoby nie tylko zasadę bezpośredniości, zasadę dążenia do wyjaśnienia prawdy materialnej, ale jednocześnie pozbawiałoby osoby przesłuchiwane możliwości wypowiedzi. Wydaje się więc nader oczywistym, że tryb przewidziany przez przepis art. 394 § 2 k.p.k. nie ma zastosowania do protokołów zeznań świadków, jeżeli byli oni przesłuchiwani bezpośrednio przed sądem (por. wyrok SA w Lublinie z dnia 12 lutego 2002 r., sygn. akt II AKa 336/01).

Przepis art. 394 § 2 k.p.k. nie wyklucza możliwości uznania za ujawnione protokołów przesłuchania świadków, ale jedynie w sytuacji, gdy ich bezpośrednie przesłuchanie nie jest możliwe - na przykład z powodu śmierci, lub nie jest konieczne - na przykład, gdy prokurator zawnioskował o zaniechanie przesłuchania świadka przed sądem.

Można uznać za ujawnione tylko takie dokumenty, które są znane stronom. Prowadzi to do wniosku, że skoro mogą być to wyłącznie dokumenty, które są znane stronom, to są to te, które znajdują się już w aktach, wyłączone natomiast są te dokumenty, które zostały złożone na rozprawie (por. Z. Gostyński (red.): Kodeks postępowania karnego z komentarzem, ABC 2004, t. II, s. 739).

Reasumując stwierdzić trzeba, że istotnie ujawnienie bez odczytania, nawet za zgodą stron, protokołów przesłuchania świadka Andrzeja N., które sporządzone zostały w sprawie Sądu Okręgowego w G., nastąpiło z obrazą przepisu art. 391 § 2 k.p.k.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 12 lipca 2007 r., II AKa 106/07

Standard: 24923