Zastosowanie art. 44 § 3 k.k. przy rozstrzyganiu kwestii przepadku na podstawie art. 55 § 1 u.p.n.
Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii Przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa (art. 44 k.k.)
Sąd Apelacyjny zgadza się z poglądem wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego, że: "Dopuszczalne jest stosowanie art. 44 § 3 k.k. przy rozstrzyganiu na podstawie art. 55 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 24 kwietnia 1997 r. kwestii przepadku przedmiotów i narzędzi, które służyły łub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa." (postanowienie SN dnia 21 lutego 2002 r., sygn. III KKN. 281/99).
Zgodnie z art. 44 § 3 k.k. jeżeli orzeczenie przepadku byłoby niewspółmierne do wagi popełnionego czynu, sąd zamiast przepadku może orzec nawiązkę na rzecz Skarbu Państwa.
"Nawiązka jako środek karny ma charakter represyjno - kompensacyjny, tak więc jej wymiar winien być determinowany z jednej strony w oparciu o całokształt dyrektyw sądowego wymiaru kary (art. 53 k.k.), z drugiej zaś, respektować funkcję kompensacyjną, co w przypadku analizowanej sprawy wiąże się z partycypacją w społecznych kosztach leczenia i zapobiegania zjawisku narkomanii." (Wyrok SA w Katowicach z dnia 8 lipca 2013 r., II AKa 5/13)
Wyrok SA w Poznaniu, z dnia 6 lutego 2014 r., II AKa 264/13
Standard: 6123
Dopuszczalne jest stosowanie art. 44 § 3 k.k. przy rozstrzyganiu na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 75, poz. 468 ze zm.) kwestii przepadku przedmiotów i narzędzi, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.
Niewątpliwie art. 55 ust. 1 ustawy jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 44 § 2 k.k., bowiem przewiduje obligatoryjny przepadek przedmiotów i narzędzi, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, nawet jeżeli nie były własnością sprawcy. Jednakże przepis ten nie wyłącza stosowania art. 44 § 3 k.k. Za taką wykładnią przemawiają następujące argumenty:
Przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii nie wyłączają wyraźnie stosowania art. 44 § 3 k.k. – jak tego wymaga art. 116 k.k. W art. 58 tej ustawy wyłączone zostało tylko stosowanie art. 96-98 kodeksu karnego, a przepis ten (art. 58) został znowelizowany przez art. 5 § 2 pkt 51 lit. b Przepisów wprowadzających Kodeks karny. Gdyby zatem wolą ustawodawcy było także wyłączenie stosowania nowego uregulowania przewidzianego w art. 44 § 3 k.k., to stosowny zapis znalazłby się w znowelizowanym art. 58 ustawy.
Art. 44 § 2 k.k. przewiduje fakultatywne orzeczenia przepadku narzędzi przestępstwa, a zatem nawet bez korzystania z instytucji przewidzianej w art. 44 § 3 k.k. możliwe jest odstąpienie od takiego orzeczenia. Tak więc realizacja celu, dla którego wprowadzono tą instytucję do kodeksu karnego (zapobieganie oczywiście niesprawiedliwemu stosowaniu środków karnych) w rzeczywistości nastąpi właśnie wówczas gdy przepis szczególny przewiduje obligatoryjny przepadek narzędzi przestępstwa.
Rozwiązanie przyjęte w art. 44 § 3 kodeksu karnego jest niewątpliwie wzorowane na przepisie art. 17 ust. 4 ustawy karnej skarbowej, który zezwalał na odstąpienie od obligatoryjnego orzeczenia przepadku środka przewozowego z uwagi na jego wartość. Takie samo rozwiązanie przyjęte jest w kodeksie karnym skarbowym – art. 31 § 3 – zgodnie z którym przepadku przedmiotów (także obligatoryjnego) nie orzeka się jeżeli byłoby to niewspółmierne do wagi popełnionego przestępstwa skarbowego.
Okoliczności wyżej przedstawione uzasadniają pogląd, że dopuszczalne jest stosowanie art. 44 § 3 k.k. przy rozstrzyganiu na podstawie art. 55 § 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 75, poz. 468 ze zm.) kwestii przepadku przedmiotów i narzędzi, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa.
Postanowienie SN z dnia 7 lutego 2002 r., V KKN 185/99
Standard: 24922 (pełna treść orzeczenia)