Odmowa ustanowienia pełnomocnika z urzędu stronie pozbawionej wolności a nieważność z art. 379 pkt 5 k.p.c.

Nieustanowienie pełnomocnika z urzędu stronie pozbawionej wolności nie powoduje zaistnienia przesłanki z art. 379 pkt 5 k.p.c.

Także odmowa uwzględnienia przez sądy obu instancji wniosku strony o ustanowienie dla niej pełnomocnika z urzędu, zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem w judykaturze Sądu Najwyższego, nie może być oceniana, jako powodująca nieważność postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony swych praw (por. wyroki SN z dnia 16 lutego 1999 r., II UKN 418/98, z dnia 5 lipca 2000 r., I CKN 787/00 i z dnia 12 września 2007 r., I CSK 199/07 oraz postanowienia Sądu Najwyższego z 14 stycznia 2009 r., IV CZ 106/08 i z dnia 3 sierpnia 2012 r., I CSK 106/12).

W sytuacji, gdy strona swoim zachowaniem wykazuje wystarczającą znajomość reguł, według których toczy się postępowanie sądowe, odmowa ustanowienia fachowego pełnomocnika nie może być oceniona jako prowadząca do nieważności postępowania, z uwagi na pozbawienie strony możności obrony swych praw.

Samo złożenie przez stronę wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego nie obliguje sądu do jego uwzględnienia, nawet w sytuacji gdy strona jest pozbawiona wolności. Wniosek taki podlega uwzględnieniu wówczas, jeżeli w ocenie sądu udział profesjonalnego pełnomocnika procesowego jest potrzebny (art. 117 § 1 k.p.c.). Sytuacja taka zachodzi wtedy, gdy nieporadność strony prowadzi do tego, że przy faktycznym lub prawnym skomplikowaniu sprawy nie jest ona w stanie wykorzystać prawnych możliwości prawidłowego jej prowadzenia.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 15 listopada 2017 r., VI ACa 1128/16

Standard: 62921 (pełna treść orzeczenia)